კითხვა: მამაჩემმა თავისი კუთვნილი ორსართულიანი სახლის პირველი სართული მე მომცა ანდერძით, მეორე სართული კი – ჩემი გარდაცვლილი ძმის ცოლს. ჩემი მშობლების გარდაცვალების შემდეგ ჩემი ძმისშვილი მთხოვს წილს. სამართლიანია თუ არა მისი მოთხოვნა?

პასუხი: მოქმედი კანონმდებლობიდან გამომდინარე, მემკვიდრედ ითვლებიან შვილიშვილები, თუ სამკვიდროს გახსნის დროისთვის ცოცხლები აღარ არიან მათი მშობლები, რომლებიც მამკვიდრებლის მემკვიდრეები უნდა ყოფილიყვნენ. ისინი თანაბრად იღებენ წილს, რომელიც კანონით მემკვიდრეობის დროს მათ გარდაცვლილ მშობლებს ეკუთვნოდათ.

კანონით მემკვიდრეები, რომლებიც მითითებული არ არიან ანდერძში, ინარჩუნებენ მემკვიდრეობის უფლებას სამკვიდროს იმ ნაწილზე, რომელსაც ანდერძი არ შეხებია; ისინი აგრეთვე იღებენ ანდერძით გათვალისწინებულ ქონებას, თუ სამკვიდროს გახსნის მომენტისთვის ცოცხლები აღარ არიან ანდერძით მემკვიდრეები, ან ყველა მათგანმა უარი თქვა სამკვიდროს მიღებაზე.

კითხვა: ჩემს ოჯახს აქვს სააგარაკე მიწის ნაკვეთი მცხეთის რაიონში, სოფელ ზაქაროს მიდამოებში. ეს ნაკვეთი დაახლოებით 1980 წელს მიიღო ჩემმა სიმამრმა სამსახურიდან – მებაღეობის ამხანაგობიდან და მასზე ავაშენეთ სახლი. სიმამრი გარდაიცვალა 2007 წელს, ისე, რომ ვერ მოასწრო მიწის ნაკვეთის პრივატიზაცია. სამწუხაროდ, არანაირი დოკუმენტაცია (მებაღის წიგნაკი, სახლის პროექტი, გადახდის ქვითრები) არ შემოგვრჩა, ვეღარ მივაგენით. საპროექტო კი, რომელმაც სამშენებლო პროექტები შეასრულა, დაიწვა.

ყველამ იცის, რომ ჩვენია, მაგრამ, საბუთების არქონის გამო, ვერ ვახერხებთ ნაკვეთის დაკანონებას. მივმართეთ საჯარო რეესტრის მცხეთის სამსახურს, მაგრამ მოგვთხოვეს აღნიშნული საბუთები. გაგვაგზავნეს მცხეთის მიწის კომისიაში, თუმცა ვერც მათ გვირჩიეს რამე. გვინდოდა, გაგვეფორმებინა, როგორც „მიტაცებული“ (ანუ, რაც ჩემია – ჩემია), მაგრამ რაღაც იურიდიული მოტივებით, ამაზეც უარი გვითხრეს. ერთადერთი, ავიღეთ აზომვითი ნახაზი, შეგვიძლია, მეზობლებიდან ავიღოთ დადასტურება, რომ ეს მიწის ნაკვეთი ჩვენია და სახლიც ჩვენ ავაშენეთ, მაგრამ მათთვის ეს არ არის საკმარისი. არც მიწის კომისიაში, არც საჯარო რეესტრში არ ან ვერ გვაძლევენ ამომწურავ პასუხს. გთხოვთ რჩევას.

პასუხი: მოქმედი კანონმდებლობიდან გამომდინარე, მიწის მართლზომიერი მფლობელობის დამადასტურებელი დოკუმენტებია: ცნობა-დახასიათება თანდართული უფლების დამადასტურებელი დოკუმენტით, საკომლე წიგნიდან ამონაწერი; მებაღის წიგნაკი „საქართველოს რესპუბლიკის სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის რეფორმის შესახებ“; საქართველოს რესპუბლიკის მინისტრთა კაბინეტის 1992 წლის 18 იანვრის ¹48 დადგენილების შესაბამისად, სოფლის ადგილობრივი მმართველობის ორგანოს გადაწყვეტილებით შექმნილი მიწის რეფორმის კომისიის მიერ შედგენილი და სოფლის ყრილობაზე დამტკიცებული მიწის განაწილების სია, თანდართული მიწის გამოყოფის გეგმით ან მის გარეშე; ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოს მიერ დამტკიცებული სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწით სარგებლობის სარეგისტრაციო პერიოდში შექმნილი მოქმედი საგადასახადო სია; სასამართლოს აქტი ან/და სხვა.

იმ შემთხვევაში, თუ თქვენ არ გაგაჩნიათ არც ერთი ასეთი დოკუმენტი, უნდა მიმართოთ შესაბამის კომისიას წერილობითი განცხადებით საკუთრების აღიარების შესახებ მოთხოვნით. ასეთ დროს განცხადებას უნდა ერთვოდეს მიწის მართლზომიერი მფლობელობის სარგებლობის ან თვითნებურად დაკავების დამადასტურებელი დოკუმენტი, ან/და მოწმის ჩვენება და სხვა ყველა ის საბუთი, რაც გათვალისწინებულია ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებული მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ საქართველოს კანონით და ამ ბრძანებულებათა წესით.

იმ შემთხვევაში, თუ პასუხი იქნება უარყოფითი, უნდა მიმართოთ სასამართლოს.

კითხვა: მანქანა ვიქირავეთ საბოლოო შესყიდვით, ნოტარიუსის მიერ დამოწმებული ხელშეკრულებით. მთელი თანხა გადახდილია, მაგრამ პატრონი მანქანას არ გვიფორმებს. ვის უნდა მივმართოთ ან როგორ მოვიქცეთ?

პასუხი: მოქმედი კანონმდებლობიდან გამომდინარე, უნდა მიმართოთ სასამართლოს და მოითხოვოთ ხელშეკრულებით ნაკისრი ვალდებულების შესრულება.

კითხვა: ვარ 17 წლის და მსურს შევიცვალო სახელი და გვარი. არის თუ არა ეს შესაძლებელი? გთხოვთ, მაცნობოთ, ვის მივმართო.

პასუხი: მოქმედი კანონმდებლობის თანახმად, გვარის, სახელის, მამის სახელის შეცვლის თაობაზე უნდა მიმართოთ სამოქალაქო რეესტრს განცხადებით, თუ გსურთ, მიიღოთ ფაქტობრივი აღმზრდელის ან თქვენი პირდაპირი აღმავალი შტოს ნათესავის გვარი, შესაბამისი ფაქტის დამადასტურებელი საბუთებით. ვინაიდან თქვენ ხართ არასრულწლოვანი, განცხადებას უნდა დაურთოთ მშობლის (მშობლების) ან მშობლის მონაცვლე პირთა წერილობითი თანხმობა განმცხადებლის მიერ სახელის, მამის სახელის, გვარის შეცვლაზე.

კითხვა: რა საკითხებთან დაკავშირებით ხდება სახელმწიფო ბაჟისგან გათავისუფლება სამოქალაქო რეესტრში?

პასუხი: მოქმედი კანონმდებლობიდან გამომდინარე, სამოქალაქო რეესტრის სააგენტოს ტერიტორიული სამსახურები, სამოქალაქო აქტების რეგისტრაციისას მომსახურების საფასურის გადახდისგან თავისუფლდებიან: პირები – სამოქალაქო აქტების რეგისტრაციისას დაშვებულ შეცდომებთან დაკავშირებით (თუ ეს შეცდომა დაშვებულია სამოქალაქო აქტების რეგისტრაციის ორგანოების მიერ); პირები – სამოქალაქო აქტების რეგისტრაციის იმ ცნობის გაცემისთვის, რომელიც აუცილებელია სოციალური უზრუნველყოფის ორგანოებში წარსადგენად, პენსიისა და დახმარების დანიშვნის ან გადაანგარიშების საკითხთან დაკავშირებით; ასევე, კანონმდებლობით დადგენილი წესით, იძულებით გადაადგილებულად, დევნილად ცნობილი პირები.

კითხვა: საკუთრებაში მაქვს უძრავი ქონება, რომელიც შევიძინე ჯერ კიდევ 1975 წელს. აღნიშნული ნასყიდობა შემდგომში გახდა საჯარო რეესტრში რეგისტრაციის საფუძველი. ვინაიდან ნასყიდობის ხელშეკრულებაში მითითებულია მხოლოდ საცხოვრებელი ფართი, ბინის დანარჩენი ფართის რეგისტრაცია არ მოხდა. ამჟამად ჩემი საცხოვრებელი ბინა უნდა დაინგრეს და ამისთვის მოსულია ინვესტორი, მოქმედი კანონმდებლობით, შესაძლებელია თუ არა, განვახორციელო არასაცხოვრებელი ფართის რეგისტრაციაც?

პასუხი: მოქმედი კანონმდებლობით, საერთო ფართის რეგისტრაცია შესაძლებელია. ამ ცვლილების მიღების აუცილებლობა განპირობებულია იმით, რომ ადრე გაცემული საკუთრების უფლების დამდგენ დოკუმენტებში ხშირად მითითებული იყო მხოლოდ საცხოვრებელი ფართი (ოთახები), ხოლო არასაცხოვრებელი ფართი (აბაზანა, დერეფანი, ლოჯია, აივანი და სხვა) არსად ფიქსირდებოდა. სწორედ ამის გამო მოქალაქეები ვერ ახდენდნენ საერთო ფართის მიხედვით რეგისტრაციას. იმისთვის, რომ რეგისტრაციაში გაატაროთ საერთო ფართი (როდესაც უფლების დამადასტურებელ დოკუმენტში მითითებულია მხოლოდ საცხოვრებელი ფართი), დაგჭირდებათ საერთო ფართის შიდა აზომვითი ნახაზისა და ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობის კრების ოქმის წარმოდგენა საჯარო რეესტრის ეროვნული სააგენტოს შესაბამის ტერიტორიულ სარეგისტრაციო სამსახურში.