– წარმოუდგენელი რამ ხდება აშშ-ში, ტექნოლოგიური კომპანიები დაირაზმნენ ტრამპის წინააღმდეგ და დაიკავეს ერთ-ერთი მხარე იმ დროს, როდესაც, ფაქტობრივად, მონოპოლისტები არიან ამ ბაზარზე. მათ საწყის ეტაპზე განვითარებაში მთელი სახელმწიფო ეხმარებოდა, მაგრამ ახლა ისე გაძლიერდნენ, რომ პოლიტიკურ თამაშებში ჩაერთნენ. აშკარაა მიკერძოება ტრამპის საზიანოდ და დათვლილიცაა, რომ ტრამპის საარჩევნო კამპანიის პოსტები დაბლოკეს 65-ჯერ, მაშინ, როდესაც ბაიდენის არც ერთხელ არ დაუბლოკავთ. ცალსახაა, რომ სოციალური ქსელები არ უნდა იყოს ცენზორი, რადგან ეს იგივეა, რომ თქვენ და თქვენს მეგობარს სატელეფონო საუბარი გაუთიშოს სატელეფონო კომპანიამ, თუ არ მოეწონება თქვენი სატელეფონო საუბრის შინაარსი. ვფიქრობ, ეს ცალსახად შეიძლება, შეფასდეს, როგორც ნაბიჯი ტოტალიტარიზმისკენ, დიქტატურისკენ და მსგავსის დაშვება არ შეიძლება. რაც ხდება, კიდევ ერთხელ აყენებს საქართველოს ეროვნული უსაფრთხოების საკითხს, ვინაიდან ჩვენნაირი ქვეყნები განსაკუთრებით დაუცველნი რჩებიან. თუ „ფეისბუქი“, „თვითერი“ და სხვა სოციალური ქსელები ერევიან აშშ-ის არჩევნებში, რა შეაჩერებს მათ, რომ ჩაერიონ საქართველოს არჩევნებში, გერმანიის არჩევნებში?!

– არ ვყოფილვარ მისი წევრი, თუმცა თქვენ მართალი ბრძანდებით, თანამედროვე ციფრულ ეპოქაში მნიშვნელოვანია, თუ ვინ აკონტროლებს ამ ციფრულ პლატფორმებს, მათ შორის, სოციალურ ქსელებს და ამიტომაცაა ეროვნული უსაფრთხოების ამოცანა, რომ ქვეყანამ წაახალისოს და შეიქმნას რამდენიმე ადგილობრივი სოციალური ქსელი, რომელიც შესაძლებელია, იყოს ინტეგრირებული „ფეისბუქთან“, „თვითერთან“, თუმცა, ასევე, უნდა შეეძლოს დამოუკიდებლად საქმიანობა, ამას გარდა, აუცილებელია, შეიქმნას ეროვნული კანონმდებლობა ციფრული სფეროს რეგულაციისთვის, ანუ გლობალური სოციალური ქსელები უნდა ემორჩილებოდნენ ქართულ საკანონმდებლო სივრცეს და ეს წესები ჩვენ უნდა განვსაზღვროთ და რაც ხდება აშშ-ში, ეს გვაჩვენებს, რომ ამის გაკეთება აუცილებელია.

– არის კიდეც ერთ-ერთი ქართული სოციალური ქსელი, რომელსაც 20 000 მომხმარებელი ჰყავს, თუმცა, თუ სახელმწიფო დაეხმარება, ისინი გაფართოვდებიან. იმის თქმა მინდა, რომ ამის საშუალება საქართველოში არის, უბრალოდ, მოსაფიქრებელია, როგორ მოხდეს მისი ისეთი ინტეგრაცია, რომ შეუთავსდეს გლობალურ სოციალურ ქსელებს.

– მე ყოველდღიურად ვეცნობი აშშ-ის მედიას, მათ სოციალურ ფორუმებს და ძალიან ნეგატიური დამოკიდებულებაა ამ შეზღუდვების: წაშლის, კონტექსტის შეზღუდვის მიმართ. „რესპუბლიკელებმა“ უკვე გამოაცხადეს, რომ სენატში დაიბარებენ „ფეისბუქისა“ და „თვითერის“ ტოპ-მენეჯერებს და შესაძლოა, აამოქმედონ ანტიმონოპოლიური კანონი. მოგეხსენებათ, ამ კანონის მიხედვით, თუ კონკრეტული კომპანია ბაზრის განსაზღვრულ სეგმენტზე მეტს მოიპოვებს, ის უნდა დაიშალოს. მსგავსი რამ აამოქმედეს გეითსის „მაიკროსოფთის“ მიმართ გასული საუკუნის 90-ან წლებში და მას შემდეგ კიდევ ერთხელ აიძულეს, რომ დაშლილიყო, იმიტომ რომ ბაზარზე მონოპოლისტი გახდა. ეს ნორმალურია, იმიტომ რომ კაპიტალიზმი, თავისი არსით, ველური სისტემაა და თუ არ არეგულირე, მოგების მცდელობა და მიკერძოება ნორმას აჭარბებს, ამიტომ სახელმწიფო უნდა ჩაერიოს.

– აბსოლუტურად დემოკრატიული საზოგადოება ფიქციაა, არის დემოკრატიული საზოგადოება, ამიტომ ციფრული გიგანტების ზღვარგადასული თავგასულობა იწყება მაშინ, როდესაც უმცირესობა ცდილობს, რაღაც მოახვიოს თავზე უმრავლესობას. ამიტომ ხდება საჭირო მსგავსი ტექნოლოგიების გამოყენება: დაბლოკვები, კონტენტის შერჩევა... „გუგლში“ რომ ჩაწეროთ „დონალდ ტრამპი“, პირველ რამდენიმე გვერდს ამოგიგდებთ ტრამპზე ნეგატიურ სტატიებსა და ვიდეოებს დონალდ ტრამპზე, იმიტომ რომ ასეა დაყენებული „გუგლის“ ალგორითმი. ეს შესაძლოა, სამომავლოდ ნებისმიერის წინააღმდეგ გამოიყენონ. ეს არის სუპერმდიდრების უმცირესობის მცდელობა, რომ უმრავლესობის აზრი წაიყვანონ სხვა მიმართულებით და ეს ყველაფერი მიდის ტოტალიტარიზმისკენ.

– ამ საკითხის მოგვარებისთვის ორი კომპონენტია საჭირო. პირველი ის, რომ უნდა იყოს კონკურენცია. მაგალითად, როდესაც ტრამპის მომხრეებმა დაინახეს, „თვითერის“, „ფეისბუქის“, „გუგლის“ და, თუნდაც, „იუთუბის“ მიკერძოებული ქმედებები, მათ 2018 წელს შექმნეს ახალი სოციალური ქსელი „პარლარი“. იქ დღეს უკვე მილიონები არიან გაწევრიანებული, ანუ სეგრეგაცია და კონკურენცია აუცილებელია და, მეორე – კანონმდებლობით მკაცრი რეგულირება. სოციალური ქსელი არის ინფორმაციის გამტარი და არა ცენზორი – რა უნდა დაწეროს ან არ დაწეროს ადამიანმა. სიტყვის თავისუფლება არის ადამიანის ერთ-ერთი ფუნდამენტური უფლება და, როდესაც სიტყვის თავისუფლება იზღუდება, ტოტალიტარიზმამდე ერთი ნაბიჯია.

– გასული საუკუნის 90-ან წლებში შემუშავდა ადამიანთა მასების მანიპულირების ტექნოლოგიები, შემდეგ უფრო და უფრო დაიხვეწა. ამის კოორდინაციას ახდენდნენ ჯორჯ სოროსი და მასთან დაკავშირებული პირები და სტრუქტურები. და ეს ცალსახად იყო გამოყენებული საქართველოში „ნაციონალური’ მმართველობის დროს. როდესაც ტელევიზიებით აჩვენებდნენ მხოლოდ წარმატებას, ფასადს და ამ დროს ადამიანებს აწამებდნენ. ამ ყველაფერმა მიგვიყვანა 2008 წლის ომამდე. 2008 წლამდე საქართველოში რომ ყოფილიყო სიტყვის თავისუფლება და დემოკრატიის მცირედი ხარისხი, ომამდე საქმე არ მივიდოდა, რადგან ბილ ქლინთონის ცნობილი ფრაზაა: დემოკრატიები არ ომობენ. ამდენად, დემოკრატიულ საზოგადოებაში ძალიან რთულია ომის პროვოცირება: ბევრი ფილტრია, კონტროლის, ბალანსის ბევრი მექანიზმია.  მთელი მედია კონტროლდებოდა და საჩვენებლად დატოვეს ერთი-ორი მედია-კუნძული, რომლებიც, ფაქტობრივად, უფულოდ მუშაობდნენ.