კატალოგი
პოლიტიკა
ინტერვიუები
ამბები
საზოგადოება
მოდი, ვილაპარაკოთ
მოდა + დიზაინი
რელიგია
მედიცინა
სპორტი
კადრს მიღმა
კულინარია
ავტორჩევები
ბელადები
ბიზნესსიახლეები
გვარები
თემიდას სასწორი
იუმორი
კალეიდოსკოპი
ჰოროსკოპი და შეუცნობელი
კრიმინალი
რომანი და დეტექტივი
სახალისო ამბები
შოუბიზნესი
დაიჯესტი
ქალი და მამაკაცი
ისტორია
სხვადასხვა
ანონსი
არქივი
ნოემბერი 2020 (103)
ოქტომბერი 2020 (210)
სექტემბერი 2020 (204)
აგვისტო 2020 (249)
ივლისი 2020 (204)
ივნისი 2020 (249)

№39 როგორ აიძულებდა სტალინი ჩერჩილს დათმობებზე წასვლას

ნინო კანდელაკი ნიკა ლაშაური

  ერთი შეხედვით, თითქმის ყველაფერია ცნობილი სტალინის, რუზველტისა და ჩერჩილის ურთიერთობების შესახებ, თუმცა, არსებობს მეოცე საუკუნის ისტორიის იდუმალი გამოცანებიც, რომლებსაც მხოლოდ ახლა ეხდება ფარდა და ერთ-ერთი ასეთი ფაქტია რუდოლფ ჰესის ბრიტანეთში გადაფრენა... ისტორიის მეცნიერებათა დოქტორი იური ულიანოვი წერს: „1941 წლის 10 მაისს ადოლფ ჰიტლერის მოადგილე და ფაშისტური რაიხის რანგით მეორე მოხელე, რუდოლფ ჰესი მოულოდნელად გერმანიიდან წავიდა. ჰესი მფრინავი იყო. ქალაქ აუგსბურგის აეროდრომიდან მან „მესერშმიტ-111“ გაიტაცა და მარტოდმარტო გადაფრინდა დიდ ბრიტანეთში. ორი დღის შემდეგ ჰესი ჰიტლერმა გიჟად გამოაცხადა. ბრიტანელებმა კი ის იზოლაციაში მოათავსეს. მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ჰესი ნიურნბერგის პროცესზე გაასამართლეს და უვადო პატიმრობა მიუსაჯეს. 1987 წელს კი 93 წლის ჰესი დასავლეთ ბერლინის ციხე „შპანდაუში“ გარდაიცვალა... ესაა „მშრალი“ ისტორია ჰესზე, რომელიც ასეთი დასკვნის საშუალებას იძლევა: ¹2 ნაცისტი ავანტიურისტი, შეშლილი იყო. მსგავსი დახასიათება დღესაც ხელს აძლევს დასავლელ ისტორიკოსებს. თუმცა, ამ ერთი წლის წინ გაირკვა, რომ ჰესი პირადად ჰიტლერის დავალებით ჩაფრინდა დიდ ბრიტანეთში და მათ მაღალჩინოსნებთან  მოლაპარაკებებს აწარმოებდა. ისინი უნდა შეთანხმებულიყვნენ შემდეგზე: გერმანია საბჭოთა კავშირს დაარტყამდა და ინგლისს გარანტია უნდა მიეცა, რომ საბჭოეთს არ დაეხმარებოდა. სამაგიეროდ, გერმანია ომს შეწყვეტდა ინგლისის წინააღმდეგ და  ბრიტანეთის იმპერიას კოლონიებიანად ცნობდა... კომუნისტური პარტიის არქივში შემონახულია მაშინდელი საბჭოთა საგარეო საქმეთა მინისტრის, ვიაჩესლავ მოლოტოვის პირადი ჩანაწერები, რომელთაგან ერთ-ერთი სწორედ ამ თემას შეეხება: „ჰესის ბრიტანეთში გაქცევამ, შემდეგ კი ჰიტლერის მიერ მის გიჟად გამოცხადებამ სტალინის ყურადღება მიიპყრო. ცდილობდა, გაერკვია, რა ხდებოდა. 15 მაისს სტალინმა მითხრა: ჰესი ჰიტლერის გაგზავნილია დიდ ბრიტანეთში, გაქცევის სცენა კი – დადგმული. ვფიქრობ, ფიურერი ჩერჩილს ზავს შესთავაზებს და გარანტიებს მოსთხოვს, რომ ომში ჩვენ არ დაგვეხმაროსო... პრინციპში, სტალინის ანალიზი აბსოლუტურად ზუსტი იყო. მოგვიანებით, ჰესისა და ბრიტანელი მაღალჩინოსნების, მათ შორის პრემიერ ჩერჩილის მოლაპარაკებების ჩანაწერები მოსკოვში ჩვენმა ლეგენდარულმა აგენტმა „ზენხენმა“, იგივე კიმ ფილბიმ გადმოგზავნა. სტალინი სრულად გაეცნო მათ და კბილებში გამოსცრა: ნაძირალა ჩერჩილი, ჩვენ ახლა ძმობას გვეფიცება, თვითონ კი ჰიტლერს შეეკრა და ჩვენთან ომისკენ უბიძგაო... და, მართლაც, ფილბის მიერ მოპოვებულ დოკუმენტებში ნათლად ჩანს, რომ სწორედ უინსტონ ჩერჩილი შეჰპირდა ფაშისტებს გარანტიებს, რომლებსაც მანამდე ასრულებდა უპირობოდ, სანამ აშკარა არ გახდა, რომ საბჭოეთი ფაშისტურ გერმანიას დაამარცხებდა...“
  ამ ისტორიის კვანძის გახსნა 1945 წლის თებერვალში ყირიმის კონფერენციაზე მოხდა. იმ პერიოდში სტალინი უკვე ევროპაში ღრმად იყო შეჭრილი და შეუჩერებლად მიიწევდა წინ. როგორც რუზველტი, ასევე ჩერჩილიც მას უკვე გვერდით ედგნენ. მეორე ფრონტიც გახსნილი იყო და ჰიტლერის დამარცხება გარდაუვალი იყო. ყველაზე მთავარი კი ის იყო, რომ საბჭოთა ბელადმა იცოდა ის, რასაც ჩერჩილი ვერ წარმოიდგენდა. ანუ, სტალინმა იცოდა, რომ უკვე 1941 წლის 20 მაისს, ანუ ჰიტლერის საბჭოთა კავშირში შემოჭრამდე ერთი თვით ადრე, ჰესმა ბრიტანელ პრემიერს უთხრა, რომ ჰიტლერს საბჭოეთზე თავდასხმის გეგმა, „ბარბაროსა“, დამტკიცებული აქვს და თუკი ხელს არ შეგვიშლით, მას ერთი თვის მერე ავამოქმედებთო. ჩერჩილმა კი ჰესს უსაყვედურა: სტალინისგან შეტყობინება მივიღეთ, რომ  ერთი თვის მერე გერმანია დიდ ბრიტანეთში მასიურ შეჭრას გეგმავს და თქვენ ამას მიმალავთო. ჰესმა დაუდასტურა: მართალს ბრძანებთ, ასეთი გეგმაც არსებობს და ან ერთი ამოქმედდება, ან მეორე. მით უმეტეს, რომ სტალინთან თავდაუსხმელობის ხელშეკრულება გვაქვს დადებული, რომელსაც რუსები ასრულებენო... არა და, ჩერჩილს სწორედ სტალინი სთავაზობდა  კოალიციას 1941 წლის მაისში და მზად იყო, რომ დიდ ბრიტანეთთან ერთად ჰიტლერისთვის დაერტყა კიდეც. თუმცა, ჩერჩილმა ამაზე სასტიკი უარი განაცხადა და თქვა, რომ კომუნისტებთან კოალიციას გამორიცხავდა... მაგრამ ყველაფრის მიუხედავად, ჩერჩილი მოხიბლული იყო საბჭოეთის გაცამტვერების იდეით, რომელიც მას ჰიტლერმა ჰესის პირით შეუთვალა. ამიტომ სტალინი არ გააფრთხილა მომავალი ფაშისტური აგრესიის შესახებ და მოუთმენლად ელოდა მის დამარცხებას ჯერ კიდევ 1941 წლის ზაფხულში. თუმცა, 1945 წლის თებერვალში გაწბილებული ჩერჩილი უკვე იალტაში ეახლა სტალინს და იძულებული იყო თითქმის ყველა მისი პირობა მიეღო მსოფლიოს ომისშემდგომი მოწყობის თაობაზე. მართალია, ჩერჩილი ჭირვეულობდა, მაგრამ ბოლოს მაინც უკან იხევდა. მწვავე დისკუსია გაიმართა პოლონეთის საზღვართან დაკავშირებით და რომ იტყვიან, ჩერჩილი „კბილებით ჩააფრინდა“ და გაშვება არ უნდოდა, ბოლოს კი სტალინს უთხრა:
– ცოტა მაინც დათმეთ. რაც არ უნდა იყოს, 1941 წლიდან მოკავშირე-მეგობრები ვართო.
სტალინს გაეცინა და მიუგო:
– თარიღი გეშლებათ. ჩვენ მოგვიანებით, ორი წლის მერე დავმეგობრდითო.
ჩერჩილს ძალიან ეწყინა ეს სიტყვები და სტალინს შეუტია. თუმცა, საბჭოთა ბელადმა ჩერჩილს პირისპირ შეხვედრა შესთავაზა. ორიოდე საათის შემდეგ კი თავის კოლეგას ჰესთან მოლაპარაკებების ჩანაწერები მოასმენინა და უთხრა:
– იმედია, თქვენი ხმა იცანით და დანარჩენი კი ისტორიის საქმეაო...
მოლოტოვი ყვებოდა, რომ სტალინმა ჩერჩილს სიტყვა მისცა, რომ ამ ჩანაწერებს არ გაასაჯაროებდა და მაშინაც კი არ დაურღვევია ის, როცა ჩერჩილმა საბჭოეთს „ცივი ომი“ გამოუცხადა.“

скачать dle 11.3