1937 წლის 4 ივნისს თბილისში 79 წლის ასაკში სტალინის დედა, ეკატერინე (კეკე) გელაძე-ჯუღაშვილი გარდაიცვალა. ის 8 ივნისს დაკრძალეს. სტალინი დაკრძალვას არ დასწრებია. მან ქართულენოვანი წარწერით გვირგვინი გამოგზავნა: „ძვირფას დედას – იოსებ ჯუღაშვილი“. ამ ფაქტმა ჯერ კიდევ მაშინ უამრავი ჭორები წარმოშვა. ძირითადი ვერსია კი ის იყო, რომ თითქოს სტალინს მიმდინარე რეპრესიების გამო „კავკასიური შურისძიების“ შეეშინდა. თუმცა, სიმართლე სულ სხვა რამ იყო... ისტორიულ მეცნიერებათა დოქტორი ტიმოფეი ნოვიკოვი წერს: „ვიღაც-ვიღაცების აზრით, სტალინს მოხუცი დედის დაკრძალვაზე თბილისში ჩამოსვლა შიშმა გადააფიქრებინა. კერძოდ, აბდურაჰმან ავტორხანოვი წერდა: „1937 წელს კავკასიაში რეპრესიები მძვინვარებდა. ამ რეგიონში კი შურისმაძიებელი ხალხი ცხოვრობს და სტალინს სწორედ „კავკასიური შურისძიების“ შეეშინდა...“ მტკნარი სიცრუეა. აბსოლუტური სისულელეა ავტორხანოვის ცრუ ვერსია, რომელსაც ვერსიასაც კი ვერ დაარქმევ, ეს ცილისწამებაა. სინამდვილეში კი, 3-10 ივნისს სტალინს საიდუმლო შეხვედრები ჰქონდა გაგრაში ჰიტლერის, მუსოლინისა და ფრანკოს პირად წარმომადგენლებთან, შესაბამისად, კლაუს ნოიბარტთან, ფრანჩესკო მეაცასთან და ხუან ერნანდესთან. იმ დღეებში საბჭოთა ბელადის გაგრის რეზიდენციაში ძალიან ინტენსიური განხილვა-მოლაპარაკებები მიმდინარეობდა გლობალურ პოლიტიკურ საკითხებზე, კერძოდ კი – ევროპულ პოლიტიკაზე, რომელიც იმ პერიოდში ძალიან დაძაბული იყო და სამყარო მეორე მსოფლიო ომის მიჯნაზე იდგა. ვიაჩესლავ მოლოტოვი, რომელიც სტალინს გაგრაში ახლდა  და ყველა შეხვედრას ესწრებოდა, იხსენებდა: „ნოიბარტი, მეაცა და ერნანდესი ძალიან გამოცდილი დიპლომატები და თავიანთი ქვეყნის ბელადების დიდი ნდობით აღჭურვილი ადამიანები იყვნენ, მაგრამ მთავარი ის იყო, რომ ჰიტლერი, მუსოლინი და ფრანკო მათი ენით ლაპარაკობდნენ. ნიშანდობლივია ისიც, რომ ეს შეხვედრა სამივე მხარემ ერთობლივად მოითხოვა და საკმაოდ მოულოდნელად სწრაფად განხორციელდა. შეხვედრის ეს თხოვნა ჩემს უწყებაში 12 მაისს მოვიდა და მასში გარკვევით ეწერა: „გთხოვთ, თუკი ეს შესაძლებელია, რომ შეხვედრა ძალიან მალე, უახლოეს დღეებში შედგეს და ჩატარდეს უმკაცრესად გასაიდუმლოებულ პირობებში...“ ამ გზავნილის მიღებიდან ოცი წუთის შემდეგ, მას უკვე სტალინი ეცნობოდა და რომ წაიკითხა, მითხრა:

– კარგი. აუწყე მათ, რომ სამ რიცხვში გაგრაში, ჩემს ახალ რეზიდენციაში მივიღებ მათ. ისედაც ვაპირებდი ამ დღეებში საქართველოში გამგზავრებას. დედაჩემია ავად და აუცილებლად უნდა მოვინახულო. მანამდე კი ამ სამეულს შევხვდეთ. შენც ჩემთან ერთად მოდიხარ.

სტალინს უხმოდ დავუქნიე თავი. მან კი ჩიბუხის წვერი ულვაშზე გაისვა და მითხრა:

– აშკარაა, ჩვენი მიმხრობა უნდათ ანტიბრიტანულ ანტიფრანგულ ქმედებებში და ალბათ, ფრანკოს წინააღმდეგ ზეწოლის შენელებას გვთხოვენ. ამას კი იმით ახსნიან, რომ ესპანეთში მიმდინარე სამოქალაქო ომის სისხლიანი ქარი მთელს ევროპას შეიძლება მოედოსო. რას იტყვი შენ?

– მეც ასე ვფიქრობ, – მივუგე სტალინს.

2 ივნისს გაგრაში თვითმფრინავით ჩავედით. სტალინი ფიქრობდა, რომ საიდუმლო შეხვედრა, მაქსიმუმ, 2-3 დღეს გაგრძელდებოდა და შემდეგ ჩავიდოდა თბილისში დედის მოსანახულებლად. თუმცა, იმდენად ბევრი და საგანგებო საკითხი იყო განსახილველი, რომ ეს შეხვედრები შვიდ-ნახევარი დღე გაგრძელდა. 4-ში კი დეიდა კეკე გარდაიცვალა და სტალინმა მასზე დასწრება ვერაფრით შეძლო...“

„ჭკუისკოლოფ“ ავტორხანოვს, რომელიც იმ პერიოდში წვრილი პარტფუნქციონერი იყო და შემდგომ კი ქვეყნიდან გაიქცა, აბა, ვინ „მიასუნინებდა“ ისეთ საიდუმლო ინფორმაციამდე, როგორიც სტალინის ფასეული შეხვედრები იყო. თუმცა, რომც სცოდნოდა, სავარაუდოდ, მაინც იმას დაწერდა, რაც დაწერა, რადგან მისი მიზანი სტალინისთვის ჩირქის მოცხება იყო და არა სიმართლის წერა... სავარაუდოდ, გაგრის იმ ერთკვირიანმა შეხვედრებმა საბჭოთა ბელადს ორი სარგებელი მოუტანა – მან (სტალინმა) თავის მტრებთან დიპლომატიური ურთიერთობის გზა გაიხსნა და მომავალი დიდი ომისთვის მოსამზადებლად დრო მოიგო, ანგლო-ამერიკელები და ფრანგები კი საბჭოეთთან უფრო მჭიდრო ურთიერთობების აუცილებლობაში დაარწმუნა და მომავალ მოკავშირეობას ჩაუყარა საფუძველი. ყოველივე ზემოაღნიშნული კი ძალიან ინტენსიურ შეხვედრებსა და განხილვებს მოითხოვდა და დიდი სურვილის მიუხედავად, სტალინმა ვერც მომაკვდავი დედა მოინახულა და ვერც მის დასაფლავებას დაესწრო... ვიაჩესლავ მოლოტოვი იხსენებდა: „გაგრის საიდუმლო მოლაპარაკების მონაწილეები საღამოს 6 საათზე გავისტუმრეთ მოსკოვში და იქიდან კი თავიანთ ქვეყნებში გაემგზავრნენ. მიუხედავად საღამო ჟამისა, მზე ჯერ კიდევ კარგად აცხუნებდა. მთელი დღის ნამუშევარ სტალინს დაღლილობა არც ეტყობოდა, მაგრამ ძალიან მოწყენილი იყო. ჩვენ ვერანდაზე ვიდექით. უცებ სტალინმა მითხრა:

– რას იზამ, აქ დარჩები, გაგრაში თუ მოსკოვში გაემგზავრები?

– შენ რა, მოსკოვში არ მოფრინავ? – ვკითხე სტალინს.

– არა. თბილისში უნდა გავფრინდე და დედის საფლავი ვნახო, – მიპასუხა სტალინმა.

– მეც ხომ არ წამოვიდე?

– არა, თავი გააქნია მან და დაამატა, – მარტო უნდა გავემგზავრო. მოსკოვში ზეგ ვიქნები.

ერთი საათის შემდეგ სტალინის თვითმფრინავმა გაგრის პატარა აეროდრომიდან თბილისისაკენ აიღო გეზი...“

სტალინის პირადი მცველი მიხეილ თევდორაძე წერდა: „თბილისში ღამის 10 საათზე დავეშვით და დიდუბის პატარა აეროდრომზე დავსხედით. სტალინს მე და ვლასიკი ვახლდით. მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენი ვოიაჟის შესახებ, ფაქტობრივად, არავინ გაგვიფრთხილებია, დიდუბეში ლავრენტი ბერია და სერგო გოგლიძე დაგვხვდნენ. მეტიც, ბერიამ იცოდა (ალბათ, მიხვდა), რომ სტალინი დედის საფლავის მოსანახულებლად იყო ჩამოსული და უთხრა: – ამხანაგო სტალინ, მთაწმინდის პანთეონზე ასასვლელად მანქანა მზადააო. ერთი სიტყვით, პანთეონამდე მანქანებით ავედით, შემდეგ სტალინმა უკან გაყოლა აგვიკრძალა და ფეხით, მარტომ იარა, თანაც ბერიას მიერ მოტანილი ვარდების თაიგულიც თან გაიყოლა... დილის 6 საათი სრულდებოდა, როცა სტალინი დაბრუნდა და მომეჩვენა, რომ ის ნამტირალევი იყო...“