აღმოჩნდა, რომ საქართველოს სახნავ-სათესი მიწების 15 პროცენტამდე უკვე უცხოეთის მოქალაქეების საკუთრებაა, ბოლო წლებში კი, საერთო ჯამში, 200 000-ზე მეტმა უცხოელმა მიიღო საქართველოს მოქალაქეობა ან ბინადრობის უფლება მოიპოვა. ამ მონაცემებში არ არის გაშლილი, მათგან რამდენია ისეთი, რომლებმაც სხვა ქვეყნის მოქალაქეობის მიღების შემდეგ დაკარგეს საქართველოს მოქალაქეობა, თუმცა ფაქტია, რომ ბინადრობის უფლების მიმღებებს შორის ისინი არ იქნებიან. ტენდენციას უკვე ისეთი პირი უჩანს, რომ ამ ტემპებით არც თუ შორეულ მომავალში შესაძლოა, საქართველოს ძირძველი მოქალაქეები საქართველოში უმცირესობადაც იქცნენ. იოსებ არჩვაძესთან ერთად განვიხილავთ ამ პრობლემას ციფრებში, რაც უფრო ნათელ წარმოდგენას შეგვიქმნის ასეთი პოლიტიკის პერსპექტივასა და უპერსპექტივობაზე.
– ლიბერალური ნაწილი არალიბერალურ ნაწილს მუდმივად ამუნათებს, რომ მიწის მხოლოდ მცირე პროცენტია გადასული უცხოელების ხელში, თუმცა ერთია მიწის საერთო ფონდი და მეორე – სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწები. 15 პროცენტი არ არის ბევრი?
– ბოლო მონაცემები არ არის, მაგრამ იმის გათვალისწინებით, რომ ბოლო წლებში გეომეტრიული პროგრესიით იზრდებოდა უცხოელებისთვის გაცემული ბინადრობის ნებართვები, მათ შორის, საკუთრებაში გადაცემული მიწების რაოდენობა, არ გამიკვირდება, ეს ციფრი ახლოს იყოს ჭეშმარიტებასთან, იმიტომ რომ, 2015 წლის მდგომარეობით, ქვეყნის მიწის ფონდის 5 პროცენტია უცხოელთა ხელში. შემდეგი მონაცემები არ არის ხელმისაწვდომი და იმ პერიოდისთვის 37 400 მიწის ნაკვეთი დარეგისტრირდა უცხოელებზე. როდესაც დავიანგარიშე, თითოეული დარეგისტრირებული ფართობი 3 600 კვადრატული მეტრია.
– არც ისე მცირე ფართობებია.
– არც ისე, თუ გავითვალისწინებთ, რომ მიწის პრივატიზაციისას გაცილებით ნაკლები ფართობები გადაეცა მოსახლეობას არა მარტო ქალაქად მაცხოვრებლებს, არამედ სოფლად მაცხოვრებელ ოჯახებსაც და ეს მომენტიცაა გასათვალისწინებელი. საერთოდ, ნებისმიერი დამოუკიდებელი სახელმწიფო იმიტომ არსებობს და მისი მოქალაქეებიც იმიტომ ზეიმობენ დამოუკიდებლობას, რომ ამ ქვეყნის მოქალაქეებმა თავიანთ სამშობლოში თავი ყველაზე კომფორტულად იგრძნონ. ეს ნიშნავს მშობლიურ ენაზე საქმის წარმოებას, კანონის მიერ მათი უფლებების დაცვას და ეს მათი პრივილეგიები და პრეფერენციები თითოეული ფეხის ნაბიჯზე უნდა ჩანდეს, ქვეყნის მოქალაქეობას თავისი წონა, პრესტიჟი და დაფასება უნდა ჰქონდეს.
– ჩვენთან საზოგადოების, პოლიტიკოსების არც თუ მცირე ნაწილი ძალიან თავისუფლად უყურებს ამ საკითხს და აღშფოთებულიც კია, რატომ არ შეუძლიათ უცხოელებს ყოველგვარი შეფერხების გარეშე მიწის ყიდვა, თუმცა ეს საკითხი ყველგან რეგულირდება.
– მიწისადმი არა მარტო ახალი დემოკრატიის, ძველი დემოკრატიის ქვეყნებშიც საკმაოდ მკაცრი დამოკიდებულებაა. განვიხილოთ სამი ქვეყნის მაგალითი: ისრაელის, ჩინეთის, როგორც უზარმაზარი და ბრიტანეთის, როგორც კონსერვატიული და ტრადიციული ქვეყნის. ამ ქვეყნებში მიწას საერთოდ არ ჰყიდიან უცხოელებზე, მიწა მთლიანად სახელმწიფოს საკუთრებაა და მის გამოყენებას სახელმწიფო მკაცრად აკონტროლებს. დიდ ბრიტანეთში მთელი მიწა ფორმალურად სამეფო ოჯახის საკუთრებაა, რომელიც მიწის ნაკვეთებს ჰყიდის თავის მოქალაქეებზე მაგრამ არავითან შემთხვევაში – უცხოელებზე და მიწის დანიშნულების შეცვლა, როგორც ჩვენთან ყოველი ფეხის ნაბიჯზე ხდება, გაერთიანებულ სამეფოში შეუძლებელია. ჩინეთში, მიუხედავად იმისა, რომ უზარმაზარი ქვყანაა, მიწის გაყიდვა აკრძალულია. ზოგ ქვეყანაში მორატორიუმია გამოცხადებული, განსაკუთრებით, იმ ქვეყნებში, რომლებსაც ევროკავშირის წევრობის სოლიდური სტაჟი არ აქვთ: ვგულისხმობ აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებს. სხვა ქვეყნებში განისაზღვრება ფართობის მიხედვით. მაგალითად, კანადა დიდი სიამოვნებთ ეპატიჟება სხვა ქვეყნიდან საცხოვრებლად ადამიანებს, იქ სამი მილიონი კანადური დოლარის ინვესტიციის შემთხვევაში იღებ კანადის მოქალაქეობას, მაგრამ უცხოელებისთვის რვა ჰექტარზე მეტი სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის გაყიდვის უფლება არავის აქვს. კანადის ტერიტორია კი სიდიდით მეორეა მსოფლიოში და მაინც ასეთი რეგულაციაა.
მიწა არა მარტო ყიდვა-გაყიდვის საგანია, არამედ მკვიდრი, ავტოქტონური ერის სასიცოცხლო პირობა და სივრცე, ამიტომ მას ისე არ უნდა მოვეპყროთ, როგორც ყიდვა-გაყიდვის ჩვეულებრივ ობიექტს. მიწა სხვა განზომილებაა. მიწა არ არის შენ მიერ შექმნილი დოვლათი, წინაპრებისგან ბოძებულია, რომლის მოსარგებლე უნდა იყოს მომდევნო თაობები და მიწის გასხვისებით მომდევნო თაობებს ამ მიწაზე ცხოვრების, ამ მიწით სარგებლობისა და განვითარების პერსპექტივებს უკარგავ.
– მიწის საკითხი პირდაპირ უკავშირდება სახელმწიფო უსაფრთხოებას, მათ შორის, სასურსათო უსაფრთხოებასაც. ჯერ ერთი, რომ ჩვენთან უპრაგონოდ ეცვლება მიწას დანიშნულება, მეორე, მართალია, ბაზარი არეგულირებს, რა მოიყვანო შიდა თუ გარე ბაზრისთვის, მაგრამ, რადგან ეს სასურსათო უსაფრთხოებას უკავშირდება, არ შეიძლება, დაწესდეს რეგულაციები, რომ მიწას პროფილი არ უნდა შეეცვალოს, რომ უნდა მოიყვანო მასზე ის პროდუქცია, რაც შიდა ბაზარს სჭირდება და ასე შემდეგ?
– სამწუხაროდ, საქართველოს სასურსათო უსაფრთხოებას ოთხივე მხრიდან აქვს მორღვეული საზღვრები. ჩვენი შიდა, სამომხმარებლო ბაზრის 75-80 პროცენტი იმპორტირებულ საქონელზეა დამოკიდებული, მათ შორის, მარცვლეულის 90 პროცენტი და ჰიპოთეტურად მართალი ხართ, მაგრამ ჩვენ დღეს ვაწყდებით აბსოლუტურად განსხვავებულ რეალობას. მე ვფიქრობ, სხვა კუთხით უნდა დავსვათ აქცენტი: ორი წლის განმავლობაში მიწის დაუმუშავებლობის შემთხვევაში, მესამე წელს ის უნდა ჩამოერთვას მფლობელს და გადავიდეს სახელმწიფოს საკუთრებაში.
– საქართველოს მოქალაქეებისადმიც ასეთი დამოკიდებულება უნდა იყოს, თუ მხოლოდ შეძენილ მიწაზე?
– უცხოელების მიერ შეძენილ მიწაზეა დაპარაკი. უცხოელები საქართველოში ხშირად მიწას ყიდულობენ არა, როგორც მეურნეობის ობიექტს, არამედ, როგორც საკუთრების ობიექტს. მაგალითად, დღეს კიდევ ერთხელ გადავამოწმე ის ციფრები, რაც მქონდა ჩანიშნული წინა წლების მიხედვით და ბოლო ორი კვარტლის მიხედვით, კიდევ უფრო დამძიმებულია ვითარება. აი, რა მაქვს მხედველობაში: პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების მოცულობა საქართველოს სოფლის მეურნეობაში 2 პროცენტზე ნაკლებია, ხოლო უძრავი ქონების ელემენტებში ინვესტიციები, დაახლოებით, 8-9 პროცენტის დონეზეა. ფაქტობრივად, როდესაც მიწას ყიდულობს უცხოელი, ის ამოაგდებს მას სამეურნეო პროცესიდან. შეიძლება, არც ააშენოს სახლი, არ გადააკეთოს არასასოფლო-სამერნეო დანიშნულების ნაკვეთად, მაგრამ უბრალოდ უნდა, რომ ეს მიწა ჰქონდეს, როგორც საკუთრების ობიექტი და თავისი მზერა და სურვილი დაიმშვიდოს ამ წყნარ, ეკოლოგიურად სუფთა გარემოში. ამდენად, ეს მომენტიც გასათვალისწინებელია. ასე რომ, ორმხრივ უნდა ვიზრუნოთ: ერთი მხრივ, სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწების ეფექტიანად გამოყენებაზე, მეორე მხრივ, იმ მიწებზე, რომლებიც გადაცემულია უცხოელებისთვის და, ასევე, უცხოელების ხელში არსებულ არასასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების ობიექტებზე.
– დავაზუსტოთ: იგულისხმება იჯარით გაცემული ტყეები, საძოვრები. ჩაკეტილი წრეა: ბინადრობის უფლების მოპოვება შესაძლებელია 35 000 აშშ დოლარის უძრავი ქონების შეძენით და ეს უძრავი ქონება შეიძლება, იყოს მიწაც.
– დიახ, უცხოელებთან მიმართებაში ერთიანად ვხედავ სამ პრობლემას, რასაც დავარქმევდი სამერთიან პრობლემას: ბინადრობის უფლება, შრომითი საქმიანობის უფლება და მესამე – მიწის უცხოელებისთვის გაყიდვა-გადაცემა. ეს არის ერთი პრობლემის სხვადასხვა ასპექტი. აღსანიშნავია, ბოლო პერიოდში ხელისუფლება ამ მიმართულებით გარკვეულ აქტივობას გამოხატავს. მაგალითად, მომზადდა კანონპროექტი პარლამენტის წევრის, ივლიანე წულაიას მიერ, რომელიც ითვალისწინებს კონტროლის გამკაცრებას ბინადრობის უფლების მინიჭებასთან დაკავშირებით. დაახალოებით, სამჯერაა გაზრდილი ფინანსური ცენზიც: 35 000-დან 100 000 აშშ დოლარამდე.
– პირადად მე არასაკმარის ზრდად მიმაჩნია.
– რა თქმა უნდა. საინვესტიციო ბინადრობის ნებართვა კი 300 000 ლარიდან 300 000 აშშ დოლარამდეა გაზრდილი. ერთ ციფრს დაგისახელებთ: საქართველოს მთლიანი შიგა პროდუქტი, დაახლოებით, 40 მილიარდი აშშ დოლარია, „ამაზონის“ მფლობელის ქონების ერთ მესამედზე ნაკლები. მსოფლიოში რამდენიმე ათეული მილიარდერია, რომლებსაც საქართველოს მთლიან შიგა პროდუქტზე მეტი ქონება აქვთ და რაც უნდა მაღალი ფინანსური ცენზი დააწესო უცხოელების მიერ საქართველოს მიწის შეძენის, ბინადრობის უფლების მოპოვების ან საინვესტიციო ბინადრობის მოპოვების, მაინც ყოველთვის მოიძებნება ისეთი ადამიანი, რომელსაც სურვილის შემთხვევაში, ჰაკერული შეტევის არ იყოს, შეუძლია, ერთბაშად შეიძინოს ქართული სახელმწიფოს აქტივების დიდი ნაწილი, ამიტომ სხვანაირად უნდა გადავჭრათ პრობლემა: მიწის შეძენა მკაცრად უნდა შეიზღუდოს და საქართველოს მოქალაქეობის მიღება ან ბინადრობის უფლების მოპოვება სახელმწიფოს განსაკუთრებულ კონტროლზე უნდა იყოს.
– ბინადრობის ან საინვესტიციო ბინადრობის უფლების მოსაპოვებლად თანხის გაზრდა იმისგან მაინც დაგვიცავდა, რომ ღარიბები კი არ შემოსულიყვნენ ქვეყანაში, ღარიბი საკუთარი თავიც გვეყოფა, არამედ ფინანსურად ძლიერები და, საერთოდაც, ინვესტორად რომ მიწის მყიდველს მივიჩნევთ, ესეც დიდი პრობლემა მგონია.
– საინტერესო თემას შეეხეთ. თბილისში საკმაოდ დიდია საბინაო სექტორის ბაზარი და ციფრს გეტყვით, ოღონდ არ შეგეშინდეთ: ერთი წლის განმავლობაში, დაახლოებით, 1,3 მილიარდი აშშ დოლარის ღირებულების როგორც ძველი, ისე ახლად აშენებული ბინები იყიდება.
– ნამდვილად შემეშინდა. ფაქტია, ქართველებს ამდენი ფული არ აქვთ.
– მიხვედით ლოგიკურ დასკვნამდე. თბილისელებისა და, ზოგადად, ქართველების წილი ამ რეალიზაციაში არა უმეტეს 40 პროცენტია. დარჩენილი 60 პროცენტის ნაწილი საქართველოს სხვა რეგიონების მაცხოვრებლები და საქართველოს ფარგლებს გარეთ მცხოვრები ქართველები არიან, უმეტესი ნაწილი კი უცხოელებზე მოდის. მაგრამ, ნახეთ, რა ხდება: თუ საქართველოში მაცხოვრებლების უმეტესობა ძველ ბინებს ყიდულობს, ახლად აშენებული ბინების ერთი მეხუთედს – ქართველი ემიგრანტები, ოთხ მეხუთედს კი – უცხოელები, გამოდის, რომ საქართველოში ახლად აშენებული ბინების ნახევარი ან მეტი უცხოელებზე მოდის. და თუ ზოგისთვის ახალმშენებლობები ტექნოლოგიური სიმახინჯეა, ფაქტია, მას ინტენსიურად ყიდულობენ უცხოელები და დროთა განმავლობაში ამას შეიძლება, ქვეყნისთვის არასასურველი სტრატეგიული შედეგი მოჰყვეს, აქედან გამომდინარე, სოციალური, პოლიტიკური და დემოგრაფიული პრობლემებით.

скачать dle 11.3