მსახიობი და რეჟისორი ირაკლი აფაქიძე, რომელმაც რამდენიმე წლის წინ თბილისში დადგა გახმაურებული სპექტაკლი – „ემიგრანტები,” ბოლო პერიოდში ძირითადად  სერიალების გადაღებით არის დაკავებული. მას შემდეგ, რაც საყვარელ თეატრში მისი „ეპოპეა” არცთუ სასიამოვნოდ დასრულდა, ირაკლი აფაქიძემ იმ „გზას” მიმართა, რაც მას ემიგრანტულ წარსულში ჰქონდა გავლილი და რაზეც ის დღეს ჩვენთან გახსნილად  საუბრობს.       

ირაკლი აფაქიძე: ჯერ კიდევ სკოლის მოსწავლე ვიყავი, როცა თეატრის მიმართ ინტერესი გამიჩნდა. სპეციალიზებულ 24-ე სკოლაში ვსწავლობდი,  გაძლიერებული  ინგლისურის განხრით. ჩვენმა პედაგოგმა, რომელიც ინგლისურს გვასწავლიდა, ჩამოაყალიბა დრამწრე და  იქ დავიწყე სიარული – ასე ძალიან პატარა ასაკში  ჩავერთე ამ ორომტრიალში.  ჩავაბარე თეატრალურ ინსტიტუტში, სამსახიობო ფაკულტეტზე. პედაგოგებში ნამდვილად გამიმართლა: სამსახიობო ფაკულტეტზე ჩვენი ჯგუფის ხელმძღვანელი ბატონი გიზო იყო ჟორდანია. მოგვიანებით კი, სარეჟისორო, ბატონ მიშა თუმანიშვილთან დავამთავრე. სამსახიობოზე მე და ცხონებული მამუკა კიკალეიშვილი ერთ ჯგუფში ვიყავით. ბატონმა გიზომ ჩვენთან ერთად დადგა 80-იან წლებში ძალიან გახმაურებული სპექტაკლი „სამოთხის ჩიტი” – ეს იყო პირველი შემთხვევა, როდესაც სტუდენტური სპექტაკლი გრიბოედოვის თეატრის რეპერტუარში ჩაჯდა, სპექტაკლები სრული ანშლაგით მიდიოდა მთელი სეზონის განმავლობაში. მთელმა თბილისმა ნახა ეს სპექტაკლი. მე ხეჩოს ვთამაშობდი, მამუკა – თავად ფანტიაშვილს, კარგი დუეტი გვქონდა. ცხოვრებაშიც ბევრი ხალისიანი ისტორია გავიარეთ ერთად. მამუკას იუმორის საოცარი ნიჭი ჰქონდა – ახალგაზრდები ვიყავით და ცხოვრება გვიხაროდა.  მაშინ „რუსთაველის პროსპექტი” სულ სხვა ცნება იყო, აკლებული გვქონდა მთელი გამზირი: ბევრ ხალხს რომ დავინახავდით, მე გავიქცეოდი, მამუკა კი ყვირილით მომდევდა უკან – „დაიჭირეთ, დაიჭირეთ, ქურდიაო”. ისე იქცეოდა, თითქოს პოლიციელი იყო. დამახტებოდა ხოლმე ხუთი კაცი, გამსკვანჩავდნენ და ფიქრობდნენ, რომ კრიმინალის აყვანაში მიიღეს მონაწილეობა (იცინის). 

ინსტიტუტის დამთავრების შემდეგ რუსთაველის თეატრში წასვლა ვარჩიე. ახლა ხშირად ვფიქრობ, რომ ეს ჩემი შეცდომა იყო და, ასე რომ არ მოვქცეულიყავი, ჩემი ცხოვრება, ალბათ, სულ სხვანაირად წარიმართებოდა.   მარჯანიშვილის  თეატრში, ჩემი აზრით, უფრო მეტის გაკეთებას შევძლებდი.  როგორც ვიცი, ბატონი თემურ ჩხეიძე  აქტიურად აპირებდა ჩემს გამოყენებას თეატრის რეპერტუარში. რუსთაველის თეატრი სხვა სპეციფიკის თეატრი იყო, ახალგაზრდა თაობას მაინცდამაინც დიდი ყურადღება არ ექცეოდა. ასე რომ, საბოლოო ჯამში, „რუსთაველი” არ აღმოჩნდა „ჩემი თეატრი”, თუმცა, ამას საკმაოდ გვიან მივხვდი. ამის მიუხედავად,  რუსთაველის თეატრში საკმაოდ ბევრ სპექტაკლში მომიწია თამაში. შემდეგ  ჩავაბარე სარეჟისორო ფაკულტეტზე. 90-იანი წლების დასაწყისში, როცა აქ ყველაფერი აირია და თეატრისთვის აღარავის ეცალა, გადავწყვიტე, წავსულიყავი უცხოეთში და ასე აღმოვჩნდი საკმაოდ დიდხანს  ჰოლანდიაში – „სტაციონარულად” 14 წელი ვიცხოვრე იქ. თუმცა, იმ დღიდან, რაც წავედი, შინაგანად ყოველდღე თბილისში „ვბრუნდებოდი”.

 – არ გაგიჭირდათ იქ ცხოვრების თავიდან დაწყება?

– რა თქმა უნდა, ეს იყო ძალიან რთული პერიოდი ჩვენს ცხოვრებაში. ორი-სამი წელი ძალიან გაგვიჭირდა. მეუღლესთან და შვილთან ერთად ჩავედი იქ და ცხოვრების აწყობა იოლი არ იყო. ვმუშაობდი ყველგან, სადაც კი შეიძლებოდა – ჭურჭლის მრეცხავადაც მომიწია მუშაობა და მშენებლობაზეც; ჩემს მეუღლესაც ბევრი რთული საქმის კეთება მოუხდა, მაგრამ,  შემდეგ გაგვიმართლა და,  ემიგრანტის კვალობაზე, ყველაფერი კარგად წავიდა.  თანდათან დავლაგდით, მე მუშაობა დავიწყე, მოგვიანებით – მეუღლემაც. ჩემი პროფესიითაც ვახერხებდი ბევრის კეთებას: ბევრ სპექტაკლში ვმონაწილეობდი როგორც მსახიობი, მე თვითონაც ვდგამდი. პირველად იქ კავაკეთე  სპექტაკლი „ემიგრანტები”, რომელიც ყველა ემიგრანტისთვის ძვირფასი გახდა. ამ სპექტაკლით ძალიან ბევრი ქალაქი მოვიარეთ. შემდეგ ჩემმა მეგობარმა მამუკა ხაზარაძემ შემომთავაზა, ეს პიესა თბილისში დამედგა. სპექტაკლს აქაც დიდი წარმატება მოჰყვა: ორი სეზონი სრული ანშლაგებით მიდიოდა. ვიყავით გასტროლებზე უკრაინასა და აზერბაიჯანში, სადაც ასევე დიდი მოწონება დაიმსახურა სპექტაკლმა.   ევროპაში ცხოვრების პერიოდში გადამიღეს ორ  ჰოლანდიურ სერიალში;  ბელგიაში გადამიღეს ცნობილ  პოლიციურ სერიალში „ფლიკენი”, სადაც პოსტსაბჭოთა სივრციდან ევროპაში გადასული  მაფიოზის როლი შევასრულე.  ჩემი გმირი ისეთი პოპულარული გახდა, რომ ქალაქ გენტში  ტაქსის მძღოლები გზის საფასურს არ მართმევდნენ (იცინის). მაყურებლის მოთხოვნის გათვალისწინებით, სერიალის  ხელმძღვანელებმა დაარღვიეს ტრადიცია – ჩემი გმირის ისტორიას, ორი სერიის ნაცვლად, ოთხი სერია დაუთმეს და მხოლოდ ამის შემდეგ „მოკლეს.” 

– როგორც ჩანს, ევროპაში დაგებედათ სერიალები, რადგან, საქართველოში დაბრუნებული, ძირითადად მაინც ამ საქმით დაკავდით.

– ევროპაში სერიალზე მუშაობის დიდი გამოცდილება მივიღე, თან, ძალიან მაინტერესებდა გადაღების სპეციფიკა და, გარდა იმისა, რომ ვმონაწილეობდი, როგორც მსახიობი, ვცდილობდი, გამეგო სერიალის აწყობის სისტემა. მივხვდი, რომ ტელევიზიისთვის სერიალი არის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი კომპონენტი. ევროპელები გახსნილი ხალხია, ყველანაირად მეხმარებოდნენ, მოკლედ, „ხეზე ასვლის” წესებიც მასწავლეს. მაშინ ჩვენთან სერიალი ჯერ კიდევ უცხო ხილი იყო, მხედველობაში მაქვს სამამულო წარმოების. თბილისში ჩამოსულმა, დავიწყე მუშაობა  პროექტზე „ჟამი ყვავილობისა”, რომელიც იყო პირველი ეგრეთ წოდებული „საპნის ოპერა” საქართველოში და დღემდე შვილივით მიყვარს ეს პროექტი. იმ პერიოდში ჩვენთან ძირითადად კრიმინალურ სერიებს იღებდნენ, ასეთი ტიპის სერიალი კი პირველი იყო. ასე რომ, თამამად შემიძლია, ვთქვა, რომ ქართული საპნის ოპერის „მამა” მე ვარ (იცინის).  ამ სერიალს მოჰყვა კიდევ რამდენიმე სერიალი, ახლახან დავამთავრე მუშაობა სერიალის პირველ სეზონზე, რომელიც გადავიღე რეიტინგული აზერბაიჯანული ტელევიზიისთვის; გვიან გაზაფხულზე მეორე სეზონის გადაღებას დავიწყებთ. გარდა ამისა, შარშან ზაფხულში ასევე აზერბაიჯანისათვის გაკეთდა 16-სერიანი სერიალი (რომლის მონტაჟიც ახლა მიმდინარეობს), სადაც პირველი სინოფსისის ავტორი ვარ და, თან, ერთ-ერთ მთავარ როლსაც ვასრულებ – აზერბაიჯანელი ოლიგარქის, ბაქოელი ბიზნესმენი ვარ ულვაშით. ყველა მეუბნება, ჰგავხარ ბაქოელ ოლიგარქსო. მგონი, საინტერესო პროდუქტს მივიღებთ საგაზაფხულოდ. 

– და, თეატრი?

– მე ვიყავი თეატრში. რომ დავბრუნდი საქართველოში, მივედი გრიბოედოვის თეატრში, სადაც თავის დროზე  ფეხი ავიდგი.  სამწუხაროდ, ჩემი ეპოპეა გრიბოედოვის თეატრში ცუდად დამთავრდა – გარკვეული მიზეზების გამო წამოვედი თეატრიდან. ამას წინათ კულტურის სამინისტრომ ისეთი არქაული და რეტროგრადული კანონი მიიღო თეატრების შესახებ, რომ თეატრებში არანაირი კონტროლის თუ შეკავების მექანიზმი არ არსებობს. ანუ, ვამბობთ, რომ საზოგადოება და ქვეყანა მიდის დემოკრატიის და ევროპული ფასეულობებისკენ და იგივე საზოგადოების ნაწილი – თეატრი, ბატონყმურ წყობაში რჩება. აბსურდია, ხომ?! ზოგიერთ ეგრეთ წოდებულ სამხატვრო ხელმძღვანელს თავი თუ არ დაუკარი ყველაფერზე და დითირამბები არ უმღერე, ცუდად წაგივა საქმე. თეატრი და იქ მომუშავე თითოეული ადამიანი, მთლიანად არის დამოკიდებული, ეგრეთ წოდებულ სამხატვრო ხელმძღვანელის პიროვნულ თვისებებზე, მის ხასიათზე, სურვილებზე, მის ზნეობრივ თუ ადამიანურ თვისებებზე და ხშირ შემთხვევაში, ხუშტურზეც კი, და არა კანონსა და მექანიზმზე. ანუ, თუ გაგიმართლა და სამხატვრო ხელმძღვანელი პიროვნულად დადებითი ადამიანია, ხომ კარგი, თუ არა და, ცუდადაა შენი საქმე. მაგალითად, მარჯანიშვილელებს გაუმართლათ, ჭოლა რომ კარგი ადამიანია (იცინის). ამას წინათ, კულტურის მინისტრთან გამართულ შეხვედრაზე დავაყენე ეს საკითხი. კულტურის სამინისტროს პოზიცია არის ასეთი, რომ თურმე, ეს მათ კომპეტენციაში არ შედის, ამ დროს სამხატვრო ხელმძღვანელებს თეატრებში ამტკიცებს სამინისტრო. მაშ, ვის კომპეტენციაში შედის მსახიობების უფლებების დაცვა, ეკონომიკის თუ თავდაცვის სამინისტროსი?!  არ ვიცი, რატომ არ  ფიქრობენ  ჩვენი თეატრის მომავალზე. მაშინაც კი, როცა ჰოლანდიაში ვცხოვრობდი და საქართველოში ძალიან ცუდი ვითარება იყო, სულ იმას ვფიქრობდი,  როდის დალაგდებოდა სიტუაცია, რომ, თეატრს, რომელიც ჩვენი კულტურის უმნიშვნელოვანესი ნაწილია,  არსებობისთვის  კარგი ნიადაგი ჰქონოდა. მახსოვს, მაშინ რუსთაველის თეატრს ჩემი სპექტაკლის ჰონორარიც კი გადმოვურიცხე, იმდენად უჭირდა.          

–  თქვენი ოჯახიც გადმოვიდა საქართველოში? 

– ჩემი მეუღლე და უფროსი შვილი ჰოლანდიაში ცხოვრობენ. სამაგიეროდ, თბილისში დროებით გადმოსვლაზე დავითანხმე უმცროსი შვილი, რომელიც ჰოლანდიაში დაიბადა. დიდხანს ვიმუშავე, რომ „ხელში ჩამეგდო”. არ მინდა, რომ შვილი დავკარგო კულტურულად,  ერთი წელი მაინც ისწავლის აქ. მინდა, შეიგრძნოს თავისი ქვეყნის ავ-კარგი, ხაზს ვუსვამ – ავ-კარგი! სამშობლოს სიყვარული – ნიშნავს, გიხაროდეს კარგი, ცუდი კი გტკიოდეს.