მიუხედავად იმისა, რომ რუსულ-ქართულ ურთიერთობებში ნავსი გატყდა (აგერ უკვე ციტრუსის პირველი პარტია გაამგზავრეს დიდ რუსეთში), სავსებით ცხადია, რომ როგორც ქართული, ისე რუსული ოფიციოზი თავს იკავებს ზედმეტი ლაპარაკისას, რათა რომელიმეს ზედმეტი არ წამოსცდეს. თუმცა ისიც ფაქტია, რომ პოლიტიკური ვაჭრობა უნდა დაიწყოს და თითოეული მხარე ცდილობს, მეორეს რამე მაინც წამოაცდენინოს, რაც მოლაპარაკების სათავისოდ გამოყენებაში დაეხმარება. მართალია, კონსტანტინ ზატულინი რფ-ის ოფიციალურ ხელისუფლებას არ წარმოადგენს, მაგრამ იმ ფაქტიდან გამომდინარე, რომ, ჯერ ერთი, გასული საუკუნის 90-იან წლებში უშუალოდ იყო ჩართული რუსულ-ქართულ მოლაპარაკებებში აფხაზეთის სტატუსთან დაკავშირებით და, რაც მთავარია, ამჟამად დსთ-ის ინსტიტუტის დირექტორია, უფრო მეტის გაგების მიზნით, სწორედ მას დავუკავშირდით და შექმნილი ახლებური რეალობის ანალიზი ვთხოვეთ.

– რეალობა შეიცვალა მას შემდეგ, რაც ბოლოს ვისაუბრეთ რამდენიმე წლის წინათ. ჩვენ ყველას გვახსოვს რუსეთის როლი ვარდების რევოლუციაში, როდესაც მინისტრი იგორ ივანოვი ჩამოვიდა. ამ პროცესშიც ხომ არ იღებდა მონაწილეობას რუსეთი რამე ფორმით, პასიურად მაინც?

–  თქვენ ცხოვრობთ საქართველოში და ამიტომ შემიძლია, ეს კითხვა თქვენ დაგისვათ: იგრძენით რამე, რაც დაადასტურებდა რუსეთის მონაწილეობას?! სადმე დაფრინავდა რუსეთის თვითმფრინავები თუ თბილისის სიახლოვეს ტაქსების ნაცვლად რუსული ტანკები მოძრაობდნენ?! 

– მე ასეთი მონაწილეობა არ მიგულისხმია, თქვენ მიმიხვდებოდით. მონაწილეობა პასიურად, ხელის არშეშლის პრინციპით?

– რაც შეეხება ვარდების რევოლუციას: ივანოვი აღმოჩნდა მოვლენათა რეგისტრატორი და არანაირი როლი არ შეუსრულებია. მე პირადად, სერგეი ანატოლის ძისადმი პატივისცემის მიუხედავად, არასდროს დამიმალავს, რომ უკიდურესად გაკვირვებული ვიყავი, რომ სხვის ფაფაში გაერია. არავის სჭირდებოდა, შეგვექმნა ილუზია, რომ რუსეთი რამენაირად იღებდა მონაწილეობას ვარდების რევოლუციაში. ივანოვი იწევდა თბილისისკენ, ყველასთვის ცნობილი მიზეზებით, მისთვის სულერთი არ არის საქართველოს ბედი. თუმცა ყველას ესმოდა, რომ რაც მაშინ საქართველოში ხდებოდა, არ იყო რუსული თამაში. თუ გნებავთ უცხოელი მონაწილეების პოვნა, უნდა მიხვიდეთ თბილისში ამერიკის საელჩოში, რომელიც შესანიშნავად გრძნობს თავს იქ.

– ვფიქრობ, მოსკოვშიც შესანიშნავად გრძნობს ამერიკის საელჩო თავს?

– მაგრამ ისეთი კავშირი არ აქვს რუსეთში მიმდინარე მოვლენებთან, როგორიც საქართველოში. რაც შეეხება მიმდინარე სიტუაციას: მე არ მგონია, რუსეთს ჰქონოდა რეალური ბერკეტი, გავლენა მოეხდინა საქართველოს არჩევნების შედეგზე. მით უმეტეს, მას არ ჰქონდა საშუალება, გავლენა მოეხდინა საქართველოს მოქალაქეების არჩევანზე. თქვენი კითხვა ასე შეიძლება, გადაკეთდეს: გვაქვს თუ არა ჩვენ რამე კავშირი თავად ტრიუმფატორის პიროვნებისადმი და არის თუ არა ბატონი ივანიშვილი, გამოვიყენებ ასეთ ტერმინს, იმედია, არ მიწყენს, ცომი, რომელიც რუსულ ღუმელში გამოცხვა. ასეთ შემთხვევაშიც კი, მე გიპასუხებთ: არა, ბატონი ივანიშვილი მრავალი წლის განმავლობაში მუშაობდა რუსეთში, მაგრამ რუსეთში იმავე პეროდში, ასევე, მუშაობდა ძალიან ბევრი ქართველი, იმაზე მეტი ქართველი კი ცხოვრობდა საბჭოთა კავშირში. ივანიშვილმა რუსეთში ფული გამოიმუშავა იმავე პერიოდში,  როდესაც რუსეთში ფული იშოვეს ხადარკოვსკიმ, აბრამოვიჩმა, ბერეზოვსკიმ, გუსინსკიმ და სხვებმა. მათი ნაწილი უცხოეთშია, ნაწილი რჩება მოქმედ რუს მეწარმეებად და ზოგიერთი მათგანი კი ზის ციხეში, მაგრამ რას ამტკიცებს ეს?! აბსოლუტურად არაფერს! იყო პერიოდი, როდესაც ივანიშვილი მხარს უჭერდა სააკაშვილს, შემდეგ დაბრუნდა საქართველოში და მე ჯეიმს ბონდის ზღაპრების სტილშიც კი არ მჯერა, რომ დიდი ხნის წინათ, როდესაც მან მიიღო გადაწყვეტილება, დაბრუნებულიყო მშობლიურ მხარეში, მანამდე ლუბიანკაზე მიიღო ფარული დავალება, რომ დიდი ხნის შემდეგ გამოსულიყო პოლიტიკურ სცენაზე, რომ დაპირისპირებოდა საქართველოს მოქმედ ხელისუფლებას. ეს კონსპირაციული თეორია აბსურდულია იმ ვერსიებს შორისაც კი, რომელთა მოსმენა ასე უყვართ საქართველოში.

– სხვანაირად გკითხავთ: რუსეთისთვის ხელსაყრელია საქართველოში ხელისუფლების ცვლილება? რუსი პოლიტოლოგები არ მალავდნენ, რომ სააკაშვილის მმართველობის პერიოდში თავს კომფორტულად გრძნობდა რუსეთი, იმიტომ რომ შეეძლო ეთქვა, მე ამ ხელისუფლებას არ დაველაპარაკებიო და ასეც იქცეოდა.

– რაღაც თვალსაზრისით, რუსული დიპლომატიური სამსახურისა და ხელისუფლებისთვის 2008 წლის შემდეგ ეს კომფორტული იყო. ანუ ჩვენ დარწმუნებულნი ვიყავით ჩვენი მოქმედების სიმართლეში, როდესაც საქართველოს ვაიძულეთ მშვიდობა და შემდეგ ვაღიარეთ აფხაზეთი და „იუჟნაია ოსეტია“. ჩემი აზრით, ეს უფრო ადრეც უნდა გაგვეკეთებინა, მაშინ შესაძლოა, თავიდან აგვეცილებინა 2008 წლის მსხვერპლი. მაგრამ მოხდა ის, რაც მოხდა და ამის შემდეგ პრეზიდენტის პოსტზე სააკაშვილის ყოფნა ჩვენ საშუალებას გვაძლევს, იოლად გავუმკლავდეთ ამ სტატუს-კვოს შესაცვლელ ნებისმიერ არგუმენტს. იგნორირება გავუკეთოთ მოსაზრებას, რომ აი, საქართველომ გადაწყვიტა, რისხვა შეცვალოს გულმოწყალებით და ამიტომ ახლა უნდა, რომ რუსეთმა ამის გამო უკან წაიღოს თავისი აღიარება. ჩვენ ასეთ არგუმენტს მარტივად ვპასუხობთ: სანამ ბატონი სააკაშვილი არის პირველი პირი, როგორ ვენდოთ ასეთ საქართველოს, როდესაც სააკაშვილი გვპირდბოდა ერთს და აკეთებდა მეორეს?! მან მოთელვა გაიარა აჭარაში და ამის შემდეგ დაასკვნა, რატომ არ შეიძლება, იგივე გამოვიდეს „იუჟნაია ოსეტიაში“ და შემდეგ კი –  აფხაზეთში?! სხვათა შორის, გარკვეული დანაშაული, რომ სააკაშვილმა თავი იგრძნო დაუსჯელად, არა მარტო ამერიკელებს, არამედ ზოგიერთ ჩვენს ხელმძღვანელსაც მიუძღვის. ჩვენ ვიყავით და ვართ, მოსკოვისა და ყარსის ხელშეკრულებებით, აჭარის ავტონომიის გარანტი, მაგრამ ჩვენ თითებს შორის შევხედეთ იმას, რომ ეს ავტონომია, ფაქტობრივად, განადგურდა, როგორც ავტონომია.

– ჩვენ ვიცით, რომ ყარსის ხელშეკრულება არის საერთაშორისო და იქ თურქეთის ინტერესით ჩაიდო აჭარის ავტონომია, რის გაუქმებასაც ამ ხელშეკრულების ხელმომწერი ყველა, ანუ ხუთი ქვეყნის თანხმობა სჭირდება, მაგრამ თქვენ ნუ წუხხართ აჭარის ავტონომიიის დაკნინებაზე, აჭარლებს არ უნდათ ეს ავტონომია, უბრალოდ მას ზემონახსენები მიზეზით ვერ ვაუქმებთ.

– საიდან დაასკვენით ეს?! ეს ხომ ზეწოლით გაკეთდა?!

– მე არ მინდა, ჩვენ უსაგნოდ ვიდავოთ. არანაირი ზეწოლა არ ყოფილა: აჭარლები ისეთივე ქართველები არიან, როგორც კახელები, იმერლები, ქართლელები, გურულები, მეგრელები და სხვა.

– მე არ ვამბობ იმას, როგორი ქართველები არიან ისინი, მაგრამ ისინი განსხვავებული ქართველები არიან, იმიტომაც ჰქვიათ აჭარლები.

– კახელებსაც კახელები ჰქვიათ, მაგრამ, რა, ქართველები არ არიან?!

– ეს არ არის პრობლემა, ლაპარაკია აჭარის ავტონომიის სტატუსზე. მე ვამბობ, რომ იმ სპეცოპერაციის შემდეგ აჭარის ავტონომია დაიკარგა და ჩვენ ეს არ გავხადეთ განგაშის საფუძვლად. ჩვენ მიხეილ სააკაშვილს შევუქმენით შთაბეჭდილება, რომ ასე იქნებოდა ყოველთვის.

– იმას გეკითხებით, ახლებური რეალობის გათვალისწინებით, როგორ წარმოგიდგენიათ რუსულ-ქართული მოლაპარაკებები?

– მე არ შემიძლია იმის თქმა, რომ ეს არის სრულიად საქართველოს მთავრობის პოზიცია, რადგან პრეზიდენტი სააკაშვილი პრეზიდენტია და მას აქვს დიდი უფლებამოსილებები.

– გადაწყვეტილებას იღებს პრემიერ-მინისტრი.

– დიახ და საპირისპირო გადაწყვეტილებას იღებს პრეზიდენტი და უახლოეს მომავალში ვნახავთ, ეს რითაც დამთავრდება. მას ვადა ეწურება, მაგრამ უარი არ უთქვამს რევანშზე, ამიტომ ჩვენ არ ვიცით ზუსტად, როგორ დასრულდება ეს ისტორია. ამიტომ, როდესაც რუსულ-ქართულ ურთიერთობაზე ვლაპარაკობთ, ეს მხოლოდ თეორიული მსჯელობაა, თუმცა არც ის შეგვიძლია, რომ სულ არ შევამჩნიოთ, რაც ხდება. ჩვენ ვხედავთ, რომ არის მოწოდებები ურთიერთობის დარეგულირებაზე, მაგრამ ისევ მანტრასავით იმეორებენ, რომ ჩვენ არ ვაღიარებთ აფხაზეთსა და „იუჟნაია ოსეტიას“. ჩვენ ველით, როდის გაერკვევა საქართველო თავისი მიზნების პრიორიტეტულობაში. მე პირადად დარწმუნებული ვარ, რომ საქართველო ვერ გამოვა ამ რთული ვითარებიდან, სანამ არ აღიარებს რეალობას. რეალობა კი ისაა, რომ აფხაზეთი და „იუჟნაია ოსეტია“ მოცემულ ისტორიულ ეტაპზე ცხოვრობენ დამოუკიდებელი ცხოვრებით.

– თუმცა პუტინმა ნათლად თქვა, რომ რუსეთი უკან ვერ წაიღებს თავის აღიარებას და მას ესმის, რომ ვერც საქართველო აღიარებს თავის სეპარატისტულ რეგიონებს. თქვენ არ ეთანხმებით პუტინს?

– ამ ეტაპზე ცხადია, რომ ქართული ელიტა არის მზად ამისთვის, არც ერთ ქართულ პოლიტიკოსს არ ეყოფა სითამამე, გამოვიდეს და აღიაროს რეალობა.

– რუსეთს ეყოფოდა სითამამე, რომ ეღიარებინა ჩეჩნეთი, ინგუშეთი, ბაშკირსტანი, თათარსტანი?

– რუსეთს ეყო სიმამაცე ან, გნებავთ, სიბრიყვე, რომ თავმჯდომარე ყოფილიყო იმ სხდომაზე, რომელზეც დაიშალა საბჭოთა კავშირი.

– შეიძლება, ქართველ პოლიტიკოსებს არ უნდათ, გამოიჩინონ იგივე სიბრიყვე და ამიტომაც არ აღიარებენ აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონს?

– საბჭოთა კავშირი, ფაქტობრივად, იყო რუსეთის იმპერია, მაგრამ ჩვენ ხომ მისი დაშლის გამო ომები არ გვიწარმოებია?! რატომ ჰგონია საქართველოს, რომ საბჭოთა კავშირში ყოფნას უნდა უწოდოს ოკუპაცია და ამასთან ამ ოკუპაციის შედეგად მასთან მოხვედრილი აფხაზეთი და „იუჟნაია ოსეტია“ თან უნდა წაიღოს?!

– ვიმეორებ, არ მინდა, კამათი, მაგრამ იმის თქმა, რომ აფხაზეთი და ცხინვალის რეგიონი საბჭოთა კავშირიდან ერგო საქართველოს, მეტისმეტია. ისტორიულ პროექტშიც არ ყოფილა არათუ საბჭოთა კავშირი, რუსეთის იმპერია, როდესაც ცხინვალის რეგიონი იყო ჩვენი, აფხაზებთან ერთად ხომ საერთოდ ერთი სახელმწიფო გვქონდა?!

– როდის გქონდათ თქვენ ერთიანი სახელმწიფო? უბრალოდ მაინტერესებს, ჩვენ სერიოზულად ვლაპარაკობთ თუ…

– რაკი თქვენ მოგყავთ ისტორიული მაგალითი, მეც მომყავს ისტორიული მაგალითი. ისტორიისთვის 200 წელი იგივეა, რაც 800. ერთიანი სახელმწიფო შევქმენით 10 საუკუნის წინათ და ერთიანი საქართველოს დაშლამდე ვიყავით ერთად, შემდეგ – სხვადასხვა სამეფოებად.

– მეც კარგად ვიცი საქართველოს ისტორია. ერთ სახელმწიფო სივრცეში, ერთიან პოლიტიკურ სივრცეში იყავით თამარ მეფის დროს.

– იყო კიდევ ერთი პერიოდი გიორგი ბრწყინვალის დროს, თუ იცნობთ საქართველოს ისტორიას, ესეც გეცოდინებათ.

– ოდესღაც ამას ერქვა ქართულ-აფხაზური სამეფო. როდესაც 1994 წელს ჩემთან სახელმწიფო სათათბიროში მოვიდა ზურაბ ჟვანია, მაშინ ის უბრალოდ „მწვანეების“ ლიდერი იყო. მე მას ვუთხარი, რომ აუცილებელი იყო, გვეპოვა გამოსავალი კონფლიქტიდან. მაშინ ლაპარაკი მიდიოდა ფედერაციულ მოწყობაზე და დავარქვათ-მეთქი ამას ქართულ-აფხაზური ფედერაცია. ზურაბ ჟვანიამ თქვა, რომ ეს არ იქნებოდა არასდროს. თამარის დროს ეს შეიძლებოდა და 8 საუკუნის შემდეგ ქართული პოლიტიკა ისე დეგრადირდა, რომ იმის წარმოდგენაც კი არ შეუძლია, რომ აღიაროს აფხაზების, როგორც მოვლენის, არსებობა?! 1991 წელს რუსეთმა არ იდავა ყირიმისთვის, დონბასისთვის, დასთანხმდა ყველა მოკავშირე რესპუბლიკის დამოუკიდებლობას, მაგრამ საქართველომ არათუ იდავა, იომა. რატომ ითვლება, რომ საბჭოთა კავშირის გაყოფა შეიძლებოდა,  საქართველოსი არა?! რა საფუძველზე?! აი, ჩემი პასუხი თქვენს კითხვაზე.

– თუ სწორად გავიგე, თქვენ ამბობთ, რომ რეალური რუსულ-ქართული დიალოგი დაიწყება მხოლოდ მაშინ, როდესაც გაირკვევა, ვინ არის საქართველოს რეალური ხელისუფლება, რომელიც შემდეგ აღიარებს აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონს?

– დიალოგი არ შემწყდარა, ის უბრალოდ სხვა დონეზე და სხვა აქტორების მონაწილეობით მიმდინარეობდა. დღეს, საქართველოში ორხელისუფლებიანობის პირობებში, ეს დიალოგი ამაღლდა სპეციალური წარმომადგენლის დანიშვნის დონეზე, რომელიც შეხვდა ჩვენს წარმომადგენელს, რაც არ მომხდარა 2008 წლის შემდეგ. ეს სხვა ეტაპია არსებული დიალოგის, მაგრამ ახალი ეტაპი დადგება მას შემდეგ, რაც, ბოლოს და ბოლოს, გაირკვევა, ვინ არის საქართველოს ხელისუფლება და ვის აქვს პასუხისმგებლობა გადაწყვეტილებებზე. თქვენ მე მაწყენინებთ, თუ მეტყვით, რომ დღეს ცხადია, ვინ არის საქართველოს ხელისუფლება. როგორც „ნათლიმამაშია“: ნუ აყენებთ შეურაცხყოფას ჩემს გონებას. როდესაც ეს ნათელი გახდება, დიალოგი წავა, თუმცა შეიძლება, ისეც მოხდეს, რომ  სააკაშვილმა მოახერხოს გადათამაშება, მან აჯობოს „ოცნებას“ და აიღოს რევანში. ამ შემთხვევაში ის, რასაც ახლა ვამბობთ, აღარ გამოგვადგება, თუ სხვანაირად მოხდება, მაშინ დამატებითი პირობები შეიქმნება, რომ განვიხილოთ ბიძინა ივანიშვილის მთავრობა, როგორც ერთადერთი პარტნიორი და პასუხისმგებელი ძალა.

– როგორც ჩანს, ჩვენი ურთიერთობა დარეგულირდება პროდუქციის დონეზე, ანუ მწვანილისა და ღვინის დონეზე ვრჩებით ჯერჯერობით?

– ამის შესახებ პუტინმა უკვე თქვა, რომ ქართული პროდუქციის შემოშვება შესაძლებელია, თუმცა ისიც საკითხია, ეს ვისთვისაა უფრო ხელსაყრელი: საქართველოსთვის თუ რუსეთისთვის.

– ჩვენ ორივე მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციის წევრი ვართ და რუსეთს მაინც მოუწევდა იმ ქართული პროდუქციის შეშვება, რომელსაც აქვს ხარისხის დამადასტურებელი სერტიფიკატი.

– მე ახლა არ ვიღებ მონაწილეობას ამ გადაწყვეტილებების მიღებაში, მაგრამ მუშაობა მიდის, რომ მოიხსნას ეს ბარიერები.

– არის ერთი საინტერესო დეტალი: პუტინი ამბობს, რომ ემბარგო მოიხსნება, არადა რუსეთს ემბარგო არ გამოუცხადებია ჩვენთვის, დაიწუნეთ უხარისხობის მოტივით. ანუ აშკარად ითქვა, რომ ეს მხოლოდ პოლიტიკური გადაწყვეტილება იყო?

– ხომ ყველასთვის ცხადია, რომ ეს გადაწყვეტილება იყო პოლიტიკური?! მსოფლიოში უამრავი საშუალებაა, რომ პოლიტიკური გადაწყვეტილებებს უზადო იურიდული ფორმა მისცენ, ამ შემთხვევაში გამოიყენეს ხარისხი. უაზროდ გამოვჩნდები, რომ ვთქვა, ამ გადაწყვეტილებას პოლიტიკასთან კავშირი არ ჰქონდა-მეთქი, მე კი თვალთმაქცი არ ვარ.

– დავუშვათ, რომ ივანიშვილი ერთადერთი ძალაა, რომელიც იღებს გადაწყვეტილებას. დიალოგი გულისხმობს ორმხრივ კომპრომისს: თქვენი აზრით, რა კომპრომისებზე შეუძლია, წამოვიდეს რუსეთი, თუ აპირებს მათზე წასვლას და რას ელის საქართველოსგან?

– მახსოვს, 1994 წელს უკრაინის პრორუსი ძალები გვთხოვდნენ დახმარებას. როდესაც მათთან ჩავედით, ვკითხეთ, როგორია თქვენი აზრი სევასტოპოლისა და რუსული ენის სტატუსზე, შავი ზღვის ფლოტის გაყოფაზე. გვიპასუხეს, რას ამბობთ, ამაზე ლაპარაკიც არ შეგვიძლია, რადგან, თუ კრინტს დავძრავთ, მეხუთე კოლონად გამოგვაცხადებენო. მაშინ რად გვინდა ისეთი პრორუსი ძალები, რომლებიც არანაირ თემაზე არ აპირებენ ლაპარაკს და მხოლოდ კომპრომისებს ელიან ჩვენგან?! ამიხსენით, როგორ აპირებთ მომავალში დიალოგს აფხაზეთთან და „იუჟნია ოსეტიასთან“? აპირებთ ისევ ჩაერიოთ ჩრდილოეთ კავკასიაში?! ვხედავთ, რომ რაღაც გადაწყვეტილებები მიიღეთ: დახურეთ პირველი კავკასიური ტელევიზია. გაგრძელდება ეს პოლიტიკა? აპირებთ თუ არა ნატოში შესვლას?

– ერთია, ჩვენ რას ვაპირებთ და, მეორე, მიგვიღებს თუ არა ნატო?

– მაგრამ თქვენს მისწრაფებად ისევ რჩება თუ არა ნატო?! ეს გვითხარით და ამის შემდეგ გეტყვით, ჩვენ რაზე შეგვიძლია წამოსვლა. თქვენ ამბობთ, ჩვენ ამ თემებზე ლაპარაკი არ შეგვიძლია, არც აფხაზეთსა და „იუჟნაია ოსეტიაზე“ ლაპარაკი შეგვიძლია. აბა, რა არის თქვენი დათმობები? მაშინ რატომ ელით დათმობებს ჩვენგან?!

– მე პარალელურად ვიკითხე, ბალანსი დავიცავი.

– რატომ უნდა წამოვიდეთ დათმობებზე, იმიტომ რომ სააკაშვილი შეიცვლება ივანიშვილით?!

– თქვენც გვითხარით, „პიკი“ დაიხურა, სოჭის ოლიმპიადაში ვიღებთ მონაწილეობას, რასაც პირადად მე არ ვეთანხმები.

– პუტინმა აკრძალვა მოხსნა ქართულ პროდუქციაზე. სოჭის ოლიმპიადა ჩატარდება და წავა, ქართული საქონლის მოძრაობა კი შემოსავლის მიღების შესაძლებლობაა და ის დარჩება.

– მე მესმის, რომ ფრთხილად ლაპარაკობთ, თქვენც არ გინდათ თქვათ ზედმეტი, გირჩევნიათ, გაიგოთ, ქართული მხარე რის დათმობაზეა წამსვლელი და ამის შემდეგ წამოაყენოთ უფრო მკაფიოდ თქვენი პირობები.

– მე გადამდგარი რუსი პოლიტიკოსი ვარ, სამი მოწვევის დეპუტატი ვარ და ისევ გახლავართ დსთ-ის ინსტიტუტის დირექტორი. მაქვს გავლენა საზოგადოებაში და ჩემს აზრს ყურს უგდებენ, შესაბამისად, ვამბობ იმას, საითკენაც მიდის საქმე.

– და საით მიდის?

– გარკვეული მოლაპარაკებები დაიძვრება, თუ გაირკვევა, ვინ არის ხელისუფლება საქართველოში. თუ თქვენ არ აღიარებთ ამ რესპუბლიკებს, რაღაცნაირად მაინც გამონახავთ მათთან თანაცხოვრების საშუალებას, ჩვენ კი რაღაცნაირად შევინარჩუნებთ ამ აღიარებას და განვაახლებთ ადამიანურ კავშირებს.