რამდენი წელია საჭირო ცოდვების მოსანანიებლად და როდის იმყოფება ქრისტიანი ფარისევლურ მდგომარეობაში
მეოთხე საუკუნემდე ცოდვების აღიარება ხდებოდა თავად მრევლთა შორის: სანამ წირვა დაიწყებოდა, მოძღვარი ვალდებული იყო, გამოსულიყო ამბიონზე, მრევლის წინაშე ეღიარებინა საკუთარი შეცოდებანი, შენდობას მიიღებდა მრევლისგან და შემდეგ მრევლიც ვალდებული იყო, ხმამაღლა, ერთმანეთის წინაშე ეღიარებინა საკუთარი ცოდვები. შემდეგში, როდესაც ეკლესიების რაოდენობა გაიზარდა, ადამიანების ცნობიერება კი დამძიმდა, გაუხეშდა, საჭირო გახდა ცალკე, სააღმსარებლოში, მოძღვართან ეღიარებინათ ცოდვები. როგორ უნდა გააცნობიეროს ადამიანმა საკუთარი ცოდვები, როდის არ აძლევს მას სასულიერო პირი ზიარების უფლებას, ამ ყველაფრის შესახებ გვესაუბრება ნარიყალას წმიდა ნიკოლოზის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, მამა გიორგი (თევდორაშვილი):
– ადამიანმა აღსარება იმიტომ კი არ უნდა თქვას, რომ სხვები ამბობენ, არამედ, მას ეს უნდა აწუხებდეს და პიროვნულად, სუბიექტური დამოკიდებულებით უნდა აღიაროს საკუთარი ცოდვები. ასევე‚ ადამიანი აუცილებლად უნდა მივიდეს ეკლესიაში, შეინახოს მარხვა, წაიკითხოს ლოცვები, გაუჩნდეს სინანული. მესამე და აღმატებული – ეს არის მოძღვართან საკუთარი ცოდვების პირადად აღიარება და შემდეგ მას წაუკითხავს შენდობის ლოცვას. უფალმა ყველაფერი იცის, მაგრამ, ჩვენ უნდა ვაღიაროთ, რადგან, როგორც წმიდა წერილში წერია, ვინც აღიარებს ცოდვებს არა ბაგეებით, არამედ სულითა და გულით, მას მიეტევება. ყველაზე ნათელი შედეგი იმისა, მართლა მოგვეტევა თუ არა ცოდვები, ვართ თუ არა სინანულში, არის ის, რომ, როდესაც ადამიანი სააღმსარებლოდან გამოდის, მას იმავე ცოდვების ჩადენას სიკვდილი უნდა ერჩიოს. თორემ, ხშირად, საკმარისია, ადამიანმა მოინანიოს ცოდვები, მიიღოს წმიდა ზიარება, მაგრამ, არ გავა რამდენიმე წუთი, რომ ის იმავე და უფრო მეტ ცოდვას სჩადის.
– მამაო, შეიძლება თუ არა, ადამიანი ხშირად ეზიარებოდეს, იღებდეს უფლის სისხლსა და ხორცს?
– რჯულის კანონში წერია, რომ გარკვეული ცოდვის მოსანანიებლად ხუთი-ათი წელია საჭირო. ბუნებრივია, დღეს ამას ვერ განვახორციელებთ. ადამიანი ხუთი-ათი წელი რომ არ ეზიაროს, ის საერთოდ აღარ მოვა ეკლესიაში. როდესაც ქრისტიანი ინანიებს, ერთ მესამედს უფალი იღებს თავის თავზე, ერთ მესამედს – მოძღვარი და ერთი მესამედით ადამიანმა უნდა შექმნას სინანულის ღირსი ნაყოფი. უძველესი ლიტურგიები და ძველქრისტიან აპოლოგეტთა თხზულებები მოწმობს, რომ ღვთისმსახურებისას, ტაძარში, ქრისტეს სისხლსა და ხორცს იღებდა ყველა იქ მყოფი, ეპიტიმიით დასჯილთა გარდა, ხოლო ავადმყოფებს ღვთისმსახურნი სახლში მიართმევდნენ ხოლმე ზიარებას. ზიარება ღმერთის მოწყალების უდიდესი გამოვლინებაა. ადამიანები კი, ღმერთის წინაშე ყველანი ცოდვილები ვართ და ყველა ჩვენგანს შეწყალება სჭირდება. რას ნიშნავს, იყო წმიდა საიდუმლოთა ღირსი? – კითხულობს იოანე ოქროპირი და იქვე პასუხობს: – ეს იმას ნიშნავს, საკუთარ უღირსებას ხედავდეო. ზიარებისას კი მთავარი სინანულია.
– ხშირად ეს სინანული მხოლოდ ეკლესიის კედლებში მთავრდება. როგორც კი ადამიანი ტაძრიდან გამოდის, მაშინვე ჩვეულ, ცოდვილ მდგომარეობას უბრუნდება.
– ხშირად ადამიანებს ცოდვების აღიარება კი არ უნდათ, არამედ, ჩვენი გამოცდა, ჩვენი ცოდნის გადამოწმება აინტერესებთ. როგორც სახარებაში წერია, ასეთ ადამიანებს იოანე ნათლისმცემელმა უწოდა „იქედნეს ნაშობნი“. იქედნე არის შხამიანი გველი, რომლის შვილებიც დაბადებისთანავე საკუთარი დედის სხეულით იკვებებიან. ვინც დარწმუნებულია, რომ არ არის ცოდვილი, არ სჭირდება მონანიება, სწორედ მათ შეახსენებს იოანე ნათლისმცემელი, რომ, თუ არ მოინანიებენ, აუცილებლად თავს დაატყდებათ რისხვა. როდესაც მოვინანიებთ ცოდვებს ეკლესიაში, უნდა შევცვალოთ ჩვენი ცხოვრების წესი. არადა, პირიქით ხდება – ძალიან ბევრზე უთქვამთ: რა აზრის აქვს მის სიარულს ეკლესიაში, როდესაც ის ახალ-ახალ ცოდვებს სჩადის და ამბობს: არა უშავს, მივალ ჩემს მამაოსთან, კეთილია და მომიტევებსო... ეს არის ფარისევლური, საშინელი მდგომარეობა. სულიერი ზრდის პირველი ფორმულა მამებისგან არის ხშირი აღსარება და ზიარება. თუ ქრისტიანი მზად არის, მას არა მხოლოდ ყოველკვირა, კვირაში რამდენჯერმე შეუძლია ზიარების მიღება. თუმცა, როგორც იოანე ოქროპირი ბრძანებს: მთავარი ის კი არ არის, რამდენჯერ ეზიარები, არამედ, როგორ ეზიარები. ნუ გათამამდებიან ისინი, ვისაც ყოველკვირა უშვებენ ზიარებაზე. არიან ადამიანები, რომლებიც, როგორც კი მოდიან აღსარებაზე, მაშინვე უნდა მიიღონ ზიარება, მაშინვე ითხოვენ შენდობას. მაგრამ მოძღვარი, როგორც კი შეამჩნევს, რომ არ არის სინანულში, შეიძლება, დროებით არ მისცეს ზიარება.
– როდის შეიძლება მღვდელმა სულიერი შვილი უზიარებლობით დასაჯოს?
– როცა ადამიანს ისეთი ცოდვები აქვს, რომ მოსანანიებლად დრო სჭირდება, მას ეპიტიმიას ადებენ. თუ მორწმუნეს ადევს ამგვარი ეპიტიმია, ან, თუ ის სათანადოდ არ არის მომზადებული ზიარებისთვის, მას არ აზიარებენ – არ არსებობს წმიდა ბარძიმისგან განყენების სხვა მიზეზი. ეკლესიის ყველა წევრს თავისი უფლებები და ვალდებულებები აქვს. წმიდა საიდუმლოებებში მონაწილეობა ერისკაცის უფლებაა, თუ, რა თქმა უნდა, ამას ხელს არ უშლის რაიმე მიზეზი, რომლის გამოც, ეკლესიის კანონების მიხედვით, დაუშვებელია ზიარება. ჯერ კიდევ გრიგოლ ღვთისმეტყველი აღნიშნავდა, რომ მღვდლობა არის თვითნებური მაგისტრატურა, რომელიც თავის ყოველ სიტყვას კანონად მიიჩნევს. ზიარებას „პური ცხოვრებისა“ ჰქვია და, განა შეუძლია მღვდელს, უარი უთხრას პურზე მშიერს?! ზიარება ჩვენი სულების ზეციური წამლობაა – განა შეუძლია მწყემსს, უარი უთხრას სნეულს: იმის გამო, რომ ავად ხარ, წამალს არ მოგცემო?! საერთოდ, აღსარებისას ჩვევად იქცა იმის კითხვა, თუ როდის ეზიარა აღმსარებელი და, თუ აღმოჩნდა, რომ ეზიარა არცთუ ისე დიდი ხნის წინ, ყოველგვარი კანონიკური საფუძვლის გარეშე, ართმევდნენ მას ზიარების უფლებას, მიზეზად კი იმას ასახელებდნენ, რომ ხშირი ზიარებით ის მოწიწებას კარგავს, ხოლო, რაც უფრო იშვიათად ეზიარება, უფრო მოკრძალებულია. მათი სული, ვინც იშვიათად ეზიარებიან, უხეშდება, ველურდება, უგრძნობელი ხდება, ზიარების გარეშე ეშმაკის წინააღმდეგობის დაძლევა კი შეუძლებელია. პატერიკონში ვკითხულობთ, რომ, როცა წმიდა ბერმა ლოცვის ძალით უბრძანა დემონს, ეთქვა, თუ რისი ეშინოდა ყველაზე მეტად, ბოროტმა სულმა უპასუხა: იმის, რითაც თქვენ განიბანებით (ნათლობის საიდუმლო); იმის, რაც თქვენ გკიდიათ (ჯვარი) და იმის, რასაც თქვენ ჭამთ (ზიარება), მაგრამ, უკანასკნელი ყოველივეზე საშინელიაო. ასე რომ, დემონისთვის ყველაზე საშიში, ხოლო კაცთათვის ყველაზე მაცხოვნებელი არის ზიარება. ამიტომ ცდილობს კაცობრიობის მტერი, ყოველგვარი ძალა იხმაროს, რომ ადამიანი წმიდა ბარძიმთან არ მიუშვას. ქრისტიანის წმიდა ძღვენისგან განყენება შეუნანებელი ცოდვის მიმართ გამოყენებული ერთ-ერთი უკიდურესი საშუალებაა, რომლითაც ეკლესია მის გულში სინანულის გაღვივებას ცდილობს. იოანე ოქროპირი ამბობს: თუ მღვდლის მიზეზით უზიარებელი ადამიანი გარდაიცვალა ვინმე, ეს იმას ნიშნავს, რომ ამ მღვდელმა თავი წარიწყმიდაო, ესე იგი, ეს ერთი ცოდვა მთელ მის სათნოებებს აღემატება. წმიდა იოანე კრონშტადტელი წერს, რომ, თუ რა ხალისითა და მოშურნებით მიდის მღვდელი სნეულთა საზიარებლად, იმის მიხედვით შეგვიძლია მის რწმენასა და სულიერებაზე მსჯელობა. რა თქმა უნდა, ზოგიერთ შემთხვევაში საჭიროა ცოდვილის დროებით განყენება ზიარებისგან და მისი ეპიტიმიით დასჯა, მაგრამ, კაცმა ყოველთვის უნდა იცოდეს, რისთვის დასაჯეს, რას ითხოვენ მისგან და რა უნდა გამოასწოროს. ზიარების შემწეობის გარეშე ადამიანი იოლად მიიდრიკება ცოდვისკენ, ცოდვა კი სულის სიკვდილია. საეკლესიო ლოცვის თანახმად, ადამიანი ეზიარება საკურნებლად სულისა და ხორცისა, მის ცოდვებს ზიარების ცეცხლი წვავს, სხეული იკურნება მასში დაბუდებული მრავალი სენისგან და, თუ ღმრთის განგებით საჭიროა, რომ კაცმა სულიერი და ფიზიკური ტანჯვა დაითმინოს, ზიარება მას სნეულების გმირულად გადატანის ძალას ანიჭებს და ეხმარება, რისთვისაც ადამიანი ყოველთვის უნდა მადლობდეს და განადიდებდეს უფალს.