დღეს ადამიანების დიდი ნაწილი ქალაქში, სამრევლო ეკლესიებში წირვა-ლოცვებზე დასწრებას, ქალაქგარეთ, მონასტრებში წასვლას ანიჭებს უპირატესობას. რა თქმა უნდა‚ ამაში ცუდი არაფერია, მაგრამ‚ რატომღაც‚ გავრცელდა ასეთი დამოკიდებულებაც – თითქოს მონასტრებში უფრო მეტად იგრძნობა უფლის მადლი, შეწევნა, ვიდრე სამრევლო ეკლესიებში. ამ საკითხების შესახებ გვესაუბრება ვაკის წმიდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, მამა საბა (ბიკაშვილი):
– როგორც თეთრი‚ ასევე შავი სამღვდელოება, ორივე სასულიერო დასია, თუმცა‚ რა თქმა უნდა‚ მათ შორის განსხვავებაც არსებობს. ბერმონაზვნობა – ეს განსხვავებული ღვაწლია, რომლის დამაარსებელი ანტონ დიდი იყო, თუმცა, პირველ საუკუნეებშიც არსებობდა  ასკეტური, განდეგილური ცხოვრება, მაგრამ, მეოთხე საუკუნიდან ყალიბდება მონასტრული ცხოვრების ტიპიკონი. ასე რომ‚ განსხვავება მხოლოდ და მხოლოდ ამაშია, ანუ ცხოვრებს წესში, თორემ, ერთიც სასულიერო პირია და მეორეც, მადლი არც ერთში არ განსხვავდება. მადლი, რომელიც ქირიტონიით ენიჭება შავ სამღვდელოებას და ის ხდება სასულიერო პირი, მღვდელ-მონაზონი, არქიმანდრიტი ან იღუმენი, ეს იგივე მადლია, რომელიც ასევე ენიჭება თეთრ სამღვდელოებას დიაკონის, მღვდლის ხარისხით. ჩვენ რომ მადლი განვასხვავოთ‚ მივალთ იქამდე, რომ ჩვენი აზროვნება, მსოფლმხედველობა იქნება არა მართლმადიდებლური, არამედ, სექტანტური, პროტესტანტული, არაჯანსაღი, რადგან მადლი ყველგან ერთნაირია – სამრევლო ეკლესიებშიც და მონასტერშიც. იმ მადლს ღმერთი გვანიჭებს სულიწმიდის მეშვეობით, ის ერთი ღმერთია ჩვენთვის: მამა, ძე და სულიწმიდა, რომელიც არ განსხვავდება არც მონასტერში და არც სამრევლო ეკლესიაში. აქ მეორე საკითხია, როგორ მოვიხმართ მადლს, რა თქმა უნდა‚ კარგი გაგებით და, როგორ ვემსახურებით მას, იმის მიუხედავად, შავი სამღვდელოება ვარ თუ თეთრი. ანუ, განსხვავება მხოლოდ ცხოვრების წესია, ტიპიკონი, რომელიც‚ რა თქმა უნდა‚ ბერ-მონაზონისა და თეთრი მღვდლის განსხვავებულია.
– რა განსხვავებაა მათ შორის?
– ჩვენ ვიცით, რომ მღვდელმონაზვნობა‚ ეს არის ასკეზა, ანუ, რთული გზა‚ მის მიერ არჩეული. ეს ადამიანი განერიდება ყველაფერს, არ მოღვაწეობს ერში და, უპირველეს ყოვლისა, ის საკუთარ თავს უძღვნის ღმერთს და არა ოჯახს, ნათესავებს, შვილებს, თუმცა‚ როგორც ყველა ქრისტიანი, ისიც ლოცულობს მთელი ქვეყნისთვის. მაგრამ‚ უპირველეს ყოვლისა, ეს ადამიანები ირჩევენ აღმატებულ ღვაწლს და, თვითონ კუკულ-ბარტყულიც, რომელიც შავი სამღვდელოების შესამოსელის ერთ-ერთ ატრიბუტს წარმოადგენს, იმავდროულად, განასახიერებს კუბოს, ანუ ადამიანის გარდაცვალებას, რადგან ეს ადამიანი გარდაცვალებულია ამქვეყნისთვის. რისთვის: მომხვეჭელობისთვის, ვერცხლისმოყვარეობისთვის, ფულისთვის, ქონებისთვის; ანუ, ადამიანი არის უპოვარი. რა თქმა უნდა‚ ვერცხლისმოყვარეობა ისედაც ცოდვაა ნებისმიერი ადამიანისთვის, მაგრამ, ცოდვა არ არის შრომა, დოვლათის დაგროვება, თუ მას ადამიანი თავისი შრომით მოიპოვებს. ასევე, არ არის ცოდვა – შენი დოვლათი გაუყო სხვას, იზრუნო მშობლებზე, მაგრამ‚ რადგან ადამიანი ირჩევს განსაკუთრებულ ღვაწლს, ანუ, ამ შემთხვევაში ვგულისხმობ მღვდელმონაზვნობას, ის ამ საზრუნავისგანაც თავისუფლდება, რადგან არ სჭირდება. ის განერიდა წუთისოფელს, დარჩა მარტო ღმერთთან, რომელსაც ემსახურება შრომით, ლოცვითა და ღვაწლით. მაგრამ, არიან ისეთი პიროვნებები, რომელებიც სჭირდება ხალხს და ამის მაგალითები შეგვიძლია ავიღოთ იოანე ოქროპირის, ბასილი დიდის ცხოვრებიდან, რომლებსაც ჰქონდათ იმის მოწოდება‚ გარიდებოდნენ ხალხს, მაგრამ, თვითონ ეს წმიდა მამები და‚ ასევე‚ სხვა პატრიარქები თავად უფლის მითითებით ჩამოდიოდნენ ერში და მას ემსახურებოდნენ. ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ისინი აღარ იყვნენ მონასტერში, უბრალოდ‚ იმისთვის, რომ ადამიანები განესწავლათ, დაემწყემსათ, რჩებოდნენ ერში, მაგრამ, როგორც აღვნიშნე‚ ეს უფლის მითითებით ხდებოდა. თუ ადამიანი აცნობიერებს იმას, რა არის მისი დანიშნულება, მისი მოღვაწეობის ადგილი და თუ აირჩია მონასტრული ცხოვრება, მაშინ, ეს უნდა იყოს მონასტერი, ასეთი ცხოვრება. ქრისტიანობა სიყვარულის რელიგიაა და ღმერთი არავის არაფერს აძალებს, არ ავალდებულებს, ამიტომ‚ შენ თუ შეგიძლია, ეს ღვაწლი იტვირთო, მაშინ, უნდა იტვირთო და, თუ არ შეგიძლია‚ არ უნდა იტვირთო. ამ შემთხვევაში, ისევე, როგორც სხვა შემთხვევებში‚ ადამიანებს რჩებათ თავისუფალი არჩევანი.
– დღეს ადამიანების დიდი ნაწილი უარს ამბობს სამრევლო ეკლესიებში  წირვა-ლოცვაზე დასწრებაზე, საეკლესიო საიდუმლოებებში მონაწილეობაზე და ქალაქგარეთ, მონასტრებში მიდიან. 
– მე პირადად ვიცი, რომ ადამიანები, მიუხედავად იმისა, რომ თბილისში ცხოვრობენ, შეუძლიათ სამრევლო ეკლესიებში სიარული, პირიქით ასეულოებით კილომეტრს გადიან, რომ მონასტერში დაესწრონ წირვა-ლოცვას. ვიღაცამ შეიძლება თქვას, რა არის ამაში ცუდიო. რა თქმა უნდა, იმაში, რომ ადამიანი მონასტერში ესწრება მსახურებას, ცუდი არაფერია. უბრალოდ, ჩვენი აზროვნება, მიდგომა რელიგური საკითხებისადმი, არჩევნისადმი, თითქმის ყოველთვის მცდარია. როდესაც მონაზონზე, მონასტერზე ვსაუბრობთ, აქ ყოველთვის ფიგურირებს სიტყვა – მონა, ანუ ადამიანი მარტოა საკუთარ თავთან, ღმერთთან და, თუ ის განსაკუთრებული ღვაწლისთვის არ არის მოწოდებული, მაშინ მონასტერში რჩება. დღეს‚ როცა მონასტრები გადაიქცა სამრევლო ტაძრებად‚ ეს არის ცუდი, რადგან მონაზონი მოწოდებულია განმარტოებისთვის. აბა‚ რაში მდგომარეობს პირადი ღვაწლი, ასკეზა, რით განსხვადება მონაზონი საერო მღვდლისგან‚ თუკი მასაც იგივე პრობლემები, დატვირთვა და ფუნქცია ექნება. რა თქმა უნდა, მე ამით არც ერთს არ ვაკნინებ, არ ვამბობ იმას, რომ საერო მღვდელს არ გააჩნია საზრუნავი. რა თქმა უნდა, მონაზვნის საზრუნავი განსხვავებულია საერო პირის საზრუნავისგან, რომელიც იმიტომ არის დადგენილი, რომ ემსახუროს ერს, ერში  იყოს, დაარიგოს, განსწავლოს ღვთის გზაზე და ეს სულაც არ არის მონაზვნის საზრუნავი. მესმის, რომ ჩვენ გამოვიარეთ ათეიზმის ხანა, კრიზისული პერიოდი და ამიტომაც შავი სამღვდელოება აღასრულებდა ერის მღვდლის ფუნქციებს: ჯვრისწერას, ნათლობას. დღეს‚ მადლობა ღმერთს, რომ საქართველოში არიან სასულიერო პირები, დღითი დღე მრავლდებიან, სწავლობენ. კანონიკური სამართლიდან მინდა გავიხსენო ერთი მომენტი: შავ სასულიერო პირს, იღუმენიც რომ იყოს, არ აქვს უფლება, აღასრულოს ჯვრისწერის საიდუმლო. იმიტომ კი არა, რომ მას ამის ძალმოსილება არ გააჩნია როგორც სასულიერო პირს, არამედ, ის მოწოდებულია განმარტოებისთვის, აღმატებული ღვაწლისთვის, პირადი ასკეტიზმისთვის. გარეგნულ მხარეს რომ შევეხოთ, ჯვრისწერის საიდუმლოზე პატარძალი მოდის არაშესაბამისად ჩაცმული; ესეც რომ არ იყოს, შავ სამღვდელოებას არ აქვს კანონიკურად, რომელიც დღეს არ სრულდება, ამ საიდუმლოს შესრულების უფლება, რადგან ის ამქვეყნიური სიხარულისთვის მკვდარია. თუმცა‚ ამაზე შეზღუდვები ცხოვრებაში არ არსებობს, – როგორც სასულიერო პირს შეუძლია, აღასრულოს, მაგრამ, კანონიკურად‚ რადგან ის შავი სამღვდელოებაა, ამიტომ ეკრძალება. მან სხვა გზა აირჩია და მისთვის ეს მდგომარეობა – ჯვრისწერა, ნათლობა – უცხოა. ამიტომაც არის ამისთვის თეთრი სამღვდელოება დადგენილი.
– დღეს ადამიანების დიდი ნაწილი, როგორც თეთრ‚ ასევე შავ სამღვდელოებასთან მისვლისას, მხოლოდ და მხოლოდ საკუთარ პრობლემებზე საუბრობს – ისინი ფიქრობენ, რომ სასულიერო პირები ამას მაშინვე მოუგვარებენ.
– როდესაც ადამიანი სასულიერო პირთან პრობლემებით მიდის, ფიქრობს, რომ‚ რადგან ის სასულიერო პირია, ამიტომ, შეუძლია, მაშინვე მოუხსნას ეს პრობლემები. რა თქმა უნდა‚ ეს არასწორია, ეს მაგიური, რიტუალური მიდგომაა სარწმუნოებისადმი. სასულიერო პირად ყოფნა არ წყვეტს პრობლემებს, არამედ ამას აკეთებს ადამიანის პირადი და სულიერი გამოცდილება. თუმცა‚ როდესაც ადამიანი თეთრ სამღვდელოებასთან მოდის პრობლემებით, ეს მისთვის უფრო ახლობელია, რადგან მასაც ჰყავს შვილები, ოჯახი და ის პრობლემები, რაც ოჯახს უკავშირდება, მისთვის ნაცნობია, ამის ცხოვრებისეული გამოცდილება აქვთ. შესაბამისად‚ მისი დარიგება უფრო მეტად იქნება შედეგის მომტანი, ვიდრე იმისი‚ ვისაც ამის გამოცდილება არ გააჩნია. დღეს გამორჩევა ხდება ასეთი კუთხით: მონასტერია, ამიტომ, იქ ლოცვა, საუბარი, თავად მოძღვარიც კი, უფრო გამორჩეული,  აღმატებულია, ვიდრე ერში მყოფი ადამიანი. რა თქმა უნდა‚ არ შეიძლება, ადამიანმა მონასტერი მხოლოდ იმიტომ აირჩიოს, რომ მონასტერია, ან იქ სხვა რაღაც განსხვავებული ხდება, თითქოს სხვა ღმერთზე, სხვა წმიდა სამებაზეა საუბარი. მადლი არის იქ‚ სადაც ადამიანები გონიერად წარმართავენ საკუთარ სულიერ ცხოვრებას. დღეს‚ სამწუხაროდ‚ სასულიერო პირი დაყვანილია ადვოკატის, უფრო ფსიქოლოგის დონეზე, თუმცა‚ რა თქმა უნდა‚ ის ფსიქოლოგიც უნდა იყოს, მაგრამ, ყველაფერი დაყვანილია რაღაც კანტორამდე: მე მოვდივარ ჩემი პრობლემებით, დაველაპარაკები მამაოს და  ყველაფერს მოვაწესრიგებ. რა თქმა უნდა‚ ეს არასწორია. ადამიანს სჭირდება რჩევა-დარიგება და ეს უნდა მიიღოს ეკლესიაში, მაგრამ, მან მხოლოდ პრობლემებზე არ უნდა ისაუბროს‚ არამედ, მას უნდა აინტერესებდეს, როგორ მიიღოს სულიერი სიხარული. როცა ჩვენ ადამიანებს ვეუბნებით: „შენ კი დაგიგროვდა ვალი, ბანკმა წაგართვა სახლი, მაგრამ, მე ამას ვერ მოგიგვარებ; თუ საშუალება მაქვს, შეიძლება‚ ფინანსურად დაგეხმარო‚ რამდენადაც შევძლებ, თუმცა, შემიძლია, განუგეშო, გირჩიო, როგორ ისწავლო, როგორ დააგროვო საკუთარ თავში სულიერი სიხარული, რომელიც გაგათავისუფლებს პრობლემებისგან, აღარ იქნები პრობლემებზე დამოკიდებული, გახდები თავისუფალი ადამიანი, არ იქნები უსიყვარულობის, გაუტანლობის, სიძულვილის მდგომარეობაში. მე მაქვს ამ ყველაფრის ფორმულა, შენ არ გაქვს, ამიტომ,  ერთად ვისწავლოთ...“ – ეს არავის არ უნდა,  რადგან დღეს უმეტესობა ადამიანებისა ეკლესიაში მხოლოდ იმიტომ მოდის, რომ გადაჭრან ყოფითი პრობლემები, რელიგია კი ამისთვის არ  არის მოწოდებული.