15 აპრილს მართლმადიდებლური სამყარო მაცხოვრის აღდგომის ბრწყინვალე დღესასწაულს ზეიმობს, რომელიც ყველა ქრისტიანში დიდ სიხარულსა და საოცარ ემოციებს იწვევს. რა მოვლენები უძღვის წინ აღდგომის დღესასწაულს და როგორ უნდა გაატაროს ადამიანმა ვნების შვიდეული, ამის შესახებ გვესაუბრება ნარიყალას წმიდა ნიკოლოზის სახელობის ეკლესიის წინამძღვარი, დეკანოზი გიორგი (თევდორაშვილი):

– ღვთისგანდგომილების საუკუნეში გვიწევს ქრისტიანებს ცხოვრება. ბოლო წლების ცხოვრების რიტმი განსაკუთრებულად დაიძაბა. ადამიანთა ყოფა ხშირად მიწიერი, ხორციელი ინტერესებით შემოიზღუდება. მათი უმრავლესობა დაუზოგავად ხარჯავს ღვთისგან მომადლებულ ენერგიას დროებითი, წარმავალი სიამოვნების მოპოვებისთვის. ჯერ კიდევ პირველ საუკუნეში, ცოდვით დაცემულმა უგუნურმა და უღმერთო ადამიანებმა განკაცებულ ღმერთს, იესო ქრისტეს, სიკვდილი მიუსაჯეს, რომელმაც, ტანჯვისა და გვემის სანაცვლოდ, მათ მიტევებით უპასუხა, შეურაცხყოფის სანაცვლოდ – ლოცვა-კურთხევით, სიკვდილის ნაცვლად – უკვდავებით. უღმერთო ადამიანებს არასდროს გამოუხატავთ შემოქმედისადმი ისეთი სიძულვილი, როგორც მაშინ, როდესაც ის ჯვარს აცვეს და ღმერთსაც არასდროს გამოუხატავს ადამიანებისადმი ისეთი სიყვარული, როგორც აღდგომის დროს. ადამიანებს უნდოდათ, ღმერთი მოკვდავად ექციათ, მაგრამ ღმერთმა თავისი აღდგომით ადამიანები უკვდავებად აქცია. მთელი ქრისტიანობა სხვა არაფერია, თუ არა ერთადერთი სასწაულის ისტორია, კერძოდ ქრისტეს მკვდრეთით აღდგომის სასწაულებრივი ისტორია, რომელიც განუწყვეტლივ აღესრულება.

– თუმცა, სანამ აღდგომის ბრწყინვალე დღესასწაულს ვიზეიმებთ, მანამდე მთელი კვირის განმავლობაში, ვნების შვიდეულში, ყოველდღე სხვადასხვა მნიშვნელოვანი მოვლენა აღესრულება. რას გვეტყვით ამის შესახებ?

– ბზობის შემდეგ, როდესაც მაცხოვარი დიდებით მიიღეს, ის გამოდის იერუსალიმიდან და გზაზე ხვდება უნაყოფო ლეღვის ხე, რომელზეც მაცხოვარი ვერ იპოვის ნაყოფს და შერისხავს, დასწყევლის, გაახმობს. აქ საუბარია იმ ადამიანებზე, რომლებსაც ცხოვრებაში კეთილი ნაყოფი არ მოუღიათ. ლეღვი არის სიმბოლო იმისა, რომ უნაყოფო ადამიანს ღმერთი გზავნის საუკუნო სატანჯველში, ის ცოდვილია, მას არც აღდგომა უხარია და არც შობა. დიდ სამშაბათს კი მაცხოვარი ფარისევლებსა და მწიგნობრებს კიდევ ერთხელ შეაგონებს, უქადაგებს ჭეშმარიტებას, თუ რატომ არის მესია მოსული. ამ დღეს მაცხოვარმა კიდევ ერთხელ ამხილა ფარისევლები და ისინი საბოლოოდ განიზრახავენ, შეიპყრონ და გამოასალმონ სიცოცხლეს. ოთხშაბათი არის ქრისტეს გაცემის დღე და ამ დღეს, პარასკევთან ერთად, ვმარხულობთ ქრისტიანები. დიდი ხუთშაბათი არის საიდუმლო სერობის დაწესების, დიდი სულიერების ისტორიული დღე, როდესაც იესო ქრისტემ ინება, პასექი მოემზადებინა მისთვის.  ხუთშაბათ დღეს დაწესდა ევქარისტია, ანუ სამადლობელო, უსისხლო მსხვერპლი ზიარების სახით და დღესამომდე და მეორედ მოსვლის ჟამამდე, ეკლესია აღასრულებს ევქარისტიას და მორწმუნეები ეზიარებიან მაცხოვრის სისხლსა და ხორცს. ამის შემდეგ მაცხოვარმა კიდევ ერთხელ უთხრა მოციქულებს, რომ ერთ-ერთი თქვენთაგანი გამცემსო. იუდას გარდა, ყველა მოციქულმა ჰკითხა, მე ხომ არ გავაკეთებ ამას, უფალოო. მაცხოვარმა უპასუხა, ვისაც მივაწვდი ზიარებას, ის გამცემსო და, როდესაც იუდას ჯერი დადგა, უთხრა, რაც გეგმაში გაქვს, ის აასრულეო.

– ეს ადგილი ხშირად ხდება კამათის საგანი.

 – გეთანხმებით, ეს ძალიან საკამათო ადგილია. ბევრი ფიქრობს, ქრისტემ რატომ არ მისცა იუდას მონანიების საშუალება, რატომ არ უთხრა, შენ გამცემო. სინამდვილეში უთხრა და მისცა შესაძლებლობა, რომ მოენანიებინა თავისი დანაშაული. ღმერთი მას მიუტევებდა, მაგრამ როგორც წერია, მასში ამ დროს შევიდა სატანა, ანუ, იუდა უღირსად, არასწორად ეზიარა და შესცოდა. იმავე დღეს მაცხოვარი შედის გეთსამანიის ბაღში, ლოცულობს და ღმერთს ევედრება, რომ მას ეს სასმისი აარიდოს, არა ისე, როგორც მას არაადამიანური ბუნებით სურს, არამედ, ისე იყოს ყველაფერი, როგორიც არის ღვთაებრივი ნება. მაცხოვარი ტირის, გოდებს და მას ტირილის დროს მოსდის ოფლი, რომელიც სისხლად იქცევა. ამ დროს ეკლესიაში იკითხება 12 სახარება და მორწმუნეები სანთლებით ხელში ისმენენ წმიდა სახარებას, რაც შეგვახსენებს მაცხოვრის ლოცვას გეთსამანიის ბაღში. დიდი პარასკევი – ეს არის მაცხოვრის ჯვარცმის დღე. ჯვარი, გოლგოთაზე სიარული, გოდება, ტირილი – ეს არის კიდევ ერთი შეხსენება, დიდი ზრუნვა უფლისა ჩვენზე. ის აღესრულა ორ ავაზაკს შორის – ეს არის სიმბოლო კაცობრიობისა: ერთნი, რომლებიც ნანობენ საკუთარ დანაშაულს, უფალს მოიხსენიებენ და ცოდვების შენდობას სთხოვენ, დგანან მარჯვნივ; მეორენი კი, რომლებიც ყვედრიან უფალს – შენ თუ ღმერთი ხარ, გადაგვარჩინე, რატომ გვიჭირს, გვშია და გვწყურიაო – მარცხნივ დგებიან. მარჯვნივ დგომა, ეს არის უფალთან ყოფნა, გადარჩენა, ხოლო მარცხნივ – ეშმაკთან ყოფნა, წარწყმედა, საუკუნო სატანჯველი. დიდ შაბათს მაცხოვარი ადამიანური ბუნებით ჩადის საპყრობილეში, ჯოჯოხეთში. მან მართალთა სულებს უქადაგა თავისი გამარჯვება ეშმაკზე და სიკვდილზე და იქიდან ამოიყვანა მართალი სულები. დიდ შაბათს იერუსალიმის მაცხოვრის აღდგომის ტაძარში მადლმოსილი ცეცხლის გადმოსვლა საკვირველი მტკიცებაა მართლმადიდებელი ეკლესიის ჭეშმარიტებისა და დიდებულებისა. უკვე რამდენიმე საუკუნეა, საფლავს მართლმადიდებელი მღვდელმთავრები მეთვალყურეობენ, აქ მუსლიმანებიც მოდიან, რათა მიიღონ მადლმოსილი ცეცხლი – „ცეცხლი ღვთიური“. მხოლოდ კათოლიკეებს არ სჯერათ, რომ, ეს ზეციური ცეცხლია. თუ ირწმუნებენ, მაშინ, ბევრი ცდომილების უარყოფა და დედაეკლესიის წიაღში დაბრუნება მოუწევთ, რაც სასტიკად არ სურთ. არსებობს წინასწარმეტყველება, რომ როდესაც ქვეყნიერებაზე ანტიქრისტე გამეფდება, ღვთაებრივი ცეცხლი აღარ გადმოვა მაცხოვრის საფლავზე, რაც ერთ-ერთი ხილული ნიშანი იქნება აპოკალიფსის, ქვეყნიერების აღსასრულის მოახლოებისა.

– ყოველთვის ერთსა და იმავე დროს აღინიშნება პასექის დღესასწაული?

– ქრისტიანობის პირველ ხანებში პასექი ყოველთვის ერთსა და იმავე დროს აღინიშნებოდა. აღმოსავლეთში, მცირე აზიის ეკლესიებში, მას აღნიშნავდნენ გაზაფხულის თვის მეთოთხმეტე დღეს, კვირის რომელ დღესაც არ უნდა დამთხვეოდა ეს რიცხვი. დასავლეთის ეკლესიის ქრისტიანები კი, მიუღებლად მიიჩნევდნენ რა იუდეველებთან ერთად პასექის აღნიშვნას, მას ზეიმობდნენ გაზაფხულის მთვარის აღვსების შემდგომ კვირას. პირველ მსოფლიო საეკლესიო კრებამდე (325 წელი) ორი განსხვავებული წესი არსებობდა: მაშინ დაადგინეს, რომ პასექის დღესასწაული ყველგან აღნიშნულიყო პასექის მთვარის მივანების (აღვსების) პირველ კვირას, რათა ქრისტიანული პასექი ყოველთვის აღნიშნულიყო იუდეველთა პასექის შემდეგ. თავიდან პასექის ბრწყინვალე დღესასწაული ყველა ეკლესიაში ერთდროულად არ იწყებოდა. ერთი ნაწილი ქრისტიანებისა, კერძოდ კი, რომაელები, მარხვას წყვეტდნენ და დღესასწაულს იწყებდნენ დამდეგი პასექის ზუსტად შუაღამეს. ნაწილი აღმოსავლეთის ქრისტიანებისა დღესასწაულის აღნიშვნას იწყებდა პასექის წინა ღამის შუა საათებიდან, არაუადრეს შუაღამის პირველი საათისა, სხვები კი – მეოთხე სახუმილავიდან, ესე იგი, ჩვენი ვარაუდით, ოთხი საათიდან, განთიადიდან. უთანხმოება ამ საკითხთან დაკავშირებით გრძელდებოდა მეექვსე მსოფლიო საეკლესიო კრებამდე, რომელზეც დაადგინეს, რომ მარხვა შეწყვეტილიყო და პასექის დღესასწაული დაწყებულიყო დიდი შაბათის შემდგომ, შუაღამის საათებში. ამ დროიდან საყოველთაოდ დადგინდა ერთი საერთო წესი, რომ პასექის დღესასწაულის აღნიშვნა დაწყებულიყო შუადღის დადგომისთანავე.

– აღდგომის დღეს ადამიანები ერთმანეთს ესალმებიან სიტყვებით: „ქრისტე აღსდგა“ და ერთმანეთს სჩუქნიან წითელ კვერცხებს.

– აღდგომის სასიხარულო მოკითხვა მოგვაგონებს მოციქულთა ისეთ მდგომარეობას, როცა, მოულოდნელად გაისმა რა ცნობა ქრისტეს აღდგომის შესახებ, ისინი განცვიფრებითა და სასიხარულო აღტყინებით ეკითხებოდნენ ერთმანეთს: „ქრისტე აღსდგა?“ და ერთმანეთს პასუხობდნენ: „ჭეშმარიტად აღსდგა!“ ამბორისა და მისალმების დროს მორწმუნენი ოდითგანვე ერთმანეთს სჩუქნიდნენ წითელ კვერცხებს. მსგავსად იმისა, რომ კვერცხიდან, მისი მკვდარი ნაჭუჭიდან, იბადება სიცოცხლე, რომელიც იყო მთლიანად დამალული, ასევე, საფლავში მდებარე მოკვდავი იესო ქრისტეც აღსდგა მკვდრეთით და ხრწნილების საუფლოდან. ამასთან, კვერცხი არის ჩვენი განახლებისა და მომავალი ცხონების საუკეთესო სიმბოლო. როგორც კვერცხიდან იბადება ცოცხალი არსება და იწყებს სრულყოფილ არსებობას, ასევე, დედამიწაზე იესო ქრისტეს მეორედ მოსვლით, ჩვენც ხრწნადს ვტოვებთ დედამიწაზე, სადაც ჩაისახა და დაიწყო ჩვენი საუკუნო ცხოვრება და ქრისტეს აღდგომის წყალობით ავღორძინდებით და აღვსდგებით სხვა ცხოვრებისთვის. კვერცხის ურთიერთგაცვლის წესი, მართლმადიდებელ ეკლესიაში შემონახული წესის მიხედვით, მიეკუთვნება წმიდა მარიამ მაგდალინელს, რომელიც წარდგა იმპერატორ ტიბერიუსის წინაშე, მიაწოდა მას წითელი კვერცხი და აუწყა: „ქრისტე აღსდგა!“. წმიდა მამები გვასწავლიან, რომ სულ ოთხ სიტყვაშია განცხადებული ქრისტეს ოთხი სახარება: „ქრისტე აღსდგა! ჭეშმარიტად აღსდგა!“